عبدالکریم زیدان - کتاب ها

این کتاب شامل سه بخش می باشد: بخش یکم: تعریف حقوق و تکالیف و بیان اصول کلی آنها. بخش دوم: حقوق زن مسلمان به این اعتبار که از اهالی دارالاسلام است. بخش سوم: تکالیف زن مسلمان به این اعتبار که اهل دارالاسلام است. زن و مرد دو جزء جدایی‌ناپذیرند. زن و مرد دو نیمه از یک حقیقت اند که در صورت نبود هر یک از آنها دیگری هم یا نیست یا کارایی اصلی و ذاتی خود را از دست می‌دهد. و حقیقت همین است. بسیاری از امور و موارد طبیعی و فراطبیعی وجود دارند که در ظاهر دو یا چند جلوه متفاوت و مختلفند، اما در حقیقت در صورت نبود یکی از آنها، «هر دو جفتش کارناید مر تو را». جمع میان نظریه حقوق بشر ـ با قرائتی که بیان شد ـ و رهیافت‌های فمنیستی این شد که در دین حقوق زن رعایت نشده است و زنان ناگزیرند برای دستیابی به حقوق خود چاره‌ای غیر از چارچوب دین را دست و پا کنند. کتاب حاضر جواب عالمانه، دانشگاهی و مبتنی بر اصول اسلامی است به این ادعا که غالباً در جمع‌های هیجانی، روشنفکر مآبانه و اپوزیسیونی سر داده می‌شود. به عبارت دیگر، این کتاب دور از هرگونه هیاهو، و رویکردهای ژورنالیستی و یک بار مصرفی، با دلایل واضح و آشکار نشان می‌دهد که اولاً، حقوق بشر در اسلام، نه امری نو پیدا، بلکه موضوعی ریشه‌دار و اصولی است. دلیل آن هم بیان صریح و جامع آیات قرآن، احادیث پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و اجتهادات صریح علمای قدیم و جدید مسلمان در این باره است.

فقهای شریعت اسلام علمی بسیار با ارزش و پر فایده وضع کرده‌اند که نزد همه‌ی اهل زمین چه در گذشته و چه در حال، نظیر ندارد و آن علم اصول فقه است. هدف از وضع این علم، خدمت به اسلام از طریق فهم کتاب خدا و سنت رسول او و استنباط احکام از نصوص آن دو و مصادر معتبر دیگر در پرتو قواعد و مفاهیم این علم است. دکتر عبدالکریم زیدان از سخصیت‌های علمی معروف است که سالیان متمادی در دانشکده‌ی حقوق دانشگاه بغداد به حیث استاد به ممارست و تدریس این فن پرداخته است، به نحو ظریف و دقیق مباحث علم اصول فقه را در این کتاب بررسی نموده و دست‌آورد زحماتش گنجینه‌ای علمی فرار روی دانش‌پژوهان علوم اسلامی می‌باشد.

ایمان به «قضا و قدر» یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین ارکان ایمان بشمار می‌رود. این رکن بخشی از رکن اول «ایمان به خدا» محسوب می‌گردد و تأثیری فراوان بر عملکرد و سلوک افراد دارد

شرح مبسوط دیدگاه اسلام در باره سایر ادیان و نحوه انعکاس اعتقادات آنها در قرآن کریم است. نویسنده در آغاز ماهیت دین را بررسی کرده و ضمن ارائه تعریف دقیقی از آن، نیاز ذاتی بشری را به ادیان آسمانی و فطری ‌بودن گرایش به دینداری در انسان را به اثبات می‌رساند. سپس ادیان و نحله‌هایی مانند یهودیت، مسیحیت، آیین زرتشت و نیز باورهای صائبیان، دهریان و مشرکان را با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم بررسی می‌کند. در پایان به صورت مفصل در مورد آیین اسلام و حقانیت آن، موضع‌گیری اسلام در برابر دیگر ادیان، گفت وگوی مسلمانان با غیر مسلمانان و برخی از اصول و قواعد فکری اسلام بحث می‌نماید. روش نویسنده بدین صورت است که نخست، آیات مربوط به موضوع مورد بحث را ذکر کرده و سپس با نقل آرای مفسران مختلف، به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته است.

آداب، روش و احکام قسم‌خوردن و نذرکردنِ در سنت اسلام است. از آنجا که قسم‌خوردن و نذرکردن در دین اسلام دارای اهمیت زیادی است و تبدیل به پدیده اجتماعی رایجی در تمام جوامع اسلامی شده است، نویسنده این کتاب را با هدف آگاهی بخشیدن به مسلمانان در باره روش‌هایِ صحیح این امور و احکام مربوط به آنها نگاشته است. او بحث با را بیان معنای یمین (سوگند) و ترکیبات معنایی آن آغاز می‌کند و در ادامه به توضیح در باره سوگندِ واجب، مندوب، حرام، مکروه و مُباح می‌پردازد. او سپس به انواع سوگندهای قرآنی و مفهوم و کاربرد آنها اشاره کرده و شرایط و ویژگی‌های محلوفٌ علیه (آنچه که بر آن سوگند می‌خورند) را بیان می‌کند. بحث فقهی و شرعی سوگندها، موضوعی است که در ادامه آمده است و در آن مباحث ذیل مطرح می‌شود: سوگند منعقد شده و احکام آن، انواع کفارة شکستن سوگند، لغوِ سوگند و شرایط آن و احکام مربوط به سوگند دروغ. بخش دوم کتاب به نذر و اقسام آن اختصاص دارد. در این بخش، نویسنده ضمن تعریف نذر و شروطِ آن، به خصوصیات لازم برای شخص نذرکننده، صیغه و لفظِ نذر و شرایطِ منذور (چیزی که نذر شده است) پرداخته است. بیان احکام نذرهای نُه‌گانه و نذری که بر عُهده میت است، موضوعات فصل‌های پایانی کتاب است.

مراد ما از حق در این کتاب هرگونه باور یا کاری است که از دیدگاه دین ثابت و صحیح و ماندگاری یا انجام آن واجب باشد. مراد از باطل هم نقیض حق در معنای یاد شده است، یعنی: باور یا عملی که به لحاظ دینی فاقد سند و ارزش بوده، از ویژگی حقانیت بی‌بهره است، و ترک و از میان‌برداشتن آن لازم است. بر این اساس معنای حق دستورات خدا و معنای باطل نواهی او خواهد بود. مراد از «پیکار و تدافع میان حق و باطل» هم این است که با فراهم‌آمدن شرایط مناسب یکی از این دو دیگری را با استفاده از قدرت حذف و از میدان خارج کند.