اسحاق بن عبدالله دبيرى العوضى - کتاب ها

براستی که امروز همه مسلمانان – بلکه باید گفت همه انسانیت – محتاج آنند که فضائل اصحاب رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم، کرم معدن آنها، و اثر تربیت آن بزرگوار در آنان را بشناسند، و بدانند که آنان بر چه علو منزلتی بودند که «نسل مثالی» در تاریخ انسانیت نام گرفتند. این کتاب نگرشي به موضع صحابه رضي الله عنهم پس از وفات رسول الله صلي الله عليه وسلم می باشد

این کتاب در مورد موضوع‌هایی مربوط به بعضی از فضایلِ اعمالی است که از کتابِ خداوندِ متعال یعنی قرآن و آن احادیثی که به صورتِ صحیح به پیامبر اکرم نسبت داده شده است اسم اين كتاب «فرصتهای کسب پاداش – و بیش از 150 سبب واردکننده‌ی بهشت» به رحمت و عفو و گذشت و منّت خداوند سبحان، مي باشد.

برادران و خواهران گرامی: این کتاب سخن از معاویه‌ی بن أبی سفیان رضي الله عنه می‌باشد که شامل ذکر بعضی از اظهار نظرهای اهل انصاف در مورد وی است.

پژوهشی جامعی است که به بیان انگیزه جنبش اصلاح دینی محمد بن عبدالوهاب در قرن 12 هجری در شبه جزیره عربستان پرداخته و اصول عقیدتی این گروه از موحدینِ مصلح را بازگو می‌کند. هدف از نگارش این اثر، ادای احترام به شیخ محمد بن عبدالوهاب و دفاع از آرمآنها و باورهای وی در برابر دشمنان مُغرضِ آن بزرگوار است. نویسنده در آغاز، وضعیت نجد (منطقه میانی جزیرة العرب) را پیش از دعوت شیخ، در زمان خلافت امویان، عباسیان و عثمانیان شرح داده است. وی پس از توضیح اوضاع جهان اسلام در هنگام ظهور دعوت، مختصری از زندگی، خانواده، نسب و تحصیلات شیخ را بیان می‌کند. سپس حقیقتِ حرکتِ اصلاحی، یا آنچه را که شیعیان، «وهابیت» می‌خوانند به تفصیل شرح داده و به اتهامات و افتراهایی که به آن وارد کرده‌اند، پاسخ می‌گوید. در فصل بعد، به منظور شفاف‌سازی پیامِ نهضت شیخ، روش و عملکرد او را در دعوت به سوی حق و آموزه‌های حقیقی دین، مورد مداقه قرار می‌دهد. معرفی منابع معرفتیِ جنبش محمد بن عبدالوهاب و بیان تفصیلی عقاید و آموزه‌های او در فصل بعدی آمده است. نویسنده در ادامه، با ارائه دلایل محکم از قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم، بر کلیه اتهامات و دروغ‌هایی که به شیخ نسبت می‌دهند، خط بطلان می‌کشد. سپس، شهادت شخصیت‌های دینی و پژوهشگران علوم اسلامی را درباره حرکت اصلاح طلبانة شیخ و آثار و برکات آن بیان کرده و در پایان، به توضیح نظام سیاسی و مذهبی عربستان سعودی پرداخته و میزان تأثیرپذیریِ آنان از عقاید شیخ و دستاوردهای جنبش او را شرح می‌دهد.

بیان ویژگی‌ها و شرایط مباحثه و مناظره در اسلام براساس آیات قرآن و سنت حسنه پیامبر اکرم است. نویسنده در آغاز، گفت‌وگو را تعریف و هدف از آن را بازگو می‌کند و سپس، دلایل به وجودآمدن اختلاف میان مردم را شرح می‌دهد. در ادامه، هشت اصل مهم را که طرفینِ بحث، باید همواره مد نظر داشته باشند، بیان می‌نماید. بخش دوم کتاب، به آداب بحث و گفت‌وگو اختصاص دارد که در آن، شش مورد از بایدهای اخلاقی‌ای که شایسته است در مناظره لحاظ شود معرفی می‌گردد.

معرفی راهکارها و درمان‌های شرعی و دینی برای مداوای مشکلات روحی و جسمی است. نویسنده در این اثر، با استناد به آیات قرآن و سنت حسنه نبوی و توصیه‌هایی که از اولیای دینی به ما رسیده، شیوه‌های طبیعی و یا شرعی درمان بیماری‌ها را شرح می‌دهد. وی انواع تعویذ‌های روایت‌شده از رسول خدا را برای دفع امراض و مداوای آن به تفکیک نقل می‌کند و توصیه‌هایی را که از آن بزرگواران درباره درمان‌های طبیعی (با گیاهان دارویی و مواد طبیعی) در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

رساله ي حاضر را استاد خالد بن عبدالرحمن جريسي در فضيلت ذكر، دعا و وسيله هاي اجابت آن و بعضی از دعاهای منقول و وارده نوشته است.

مفهوم سعادت و خوشبختی را معنا کرده و راه‌های دستیابی به آن را شرح می‌دهد. به تصریح نویسنده، خوشبختی دو نوع دارد: خیالی و حقیقی، و وی با استناد به اقوال تاریخی و آیات هدایتگر قرآن کریم، مفهوم و مصداق هر دو نوعِ آن را بیان کرده و خواننده را در شناخت سعادت ابدی و جاودان یاری می‌رساند. وی خوشبختی‌های توهمی و پوچ را داشتن مال، شهرت، دانش و یافته‌های علمی و مقام و منصب معرفی کرده و نمونه‌های هرکدام را عرضه می‌دارد تا خواننده را با سرگذشت و سرانجام هریک آشنا سازد. در ادامه، اسباب خوشبختی واقعی و صفات سعادتمندان حقیقی را بیان نموده و آنگاه موانع رسیدن به این خوشبختی جاودان را برمی‌شمارد.

به بررسی و تحلیل ادعیه «مفاتیح الجنان» شیخ عباس قمی و مقایسه آن را با ارزش‌ها و حقایق اسلام اختصاص دارد. نویسنده، کتاب را با معرفی و تحلیل و نقدِ قاعده «تسامح در ادله سنن» و حدیث «مَن بَلَغَه» و ردّ این حدیث آغاز می‌کند. سپس شرح حالی از شیخ عباس قمی ارائه داده و انگیزه های او را از تألیف مفاتیح‌الجنان برمی‌شمرد. وی یکایک ادعیه این کتاب را بررسی نموده و دعاهایی را که در تضاد با افکار و عقاید ناب اسلامی هستند، نقد می‌کند. او دعای کمیل، عشرات و سمات را با ارائه دلایل متعدد، دعاهایی می‌داند که دارای تعابیر صوفیانه و ناشرِ این مکتب فکری هستند. در ادامه، به بحث دعاهای ناقص و معیوب می‌پردازد و از دعای مشلول، یستشیر، عدلیه، جوشن کبیر، جوشن صغیر و قاموس نام می‌برد. بررسی هشت شبهه مهم در توحید عبادت، بخش مفصل دیگری از کتاب را به خود اختصاص داده است. وی سپس دعای توسل، حِرز امام زین‌العابدین و مناجات امیر المومنین را مورد مداقّه قرار می‌دهد. ادامه کتاب نیز بررسی بخش‌های دیگری از مفاتیح الجنان است که در تعارض با قرآن کریم و آموزه های اصیل دینی هستند.

یان حقوق شرعیِ اهل بیت پیامبر است که در قرآن و روایات نبوی بدان تصریح شده است. خداوند متعال برای اهل بیت و خاندان پیامبر، حقوقی مقرر نموده و برایشان فضایلی تخصیص داده و اهل سنت در برخورد و فراگیری این حقوق و فضایل با مخالفانشان تفاوت آشکاری دارند؛ زیرا بدون هیچ غلوّ و افراط یا تفریطی به این حقوق و شأن و جایگاهشان اذعان دارند. اما شیعیان، چنان در این حقوق و شأن دخل و تصرف کرده‌اند که آنان را در هاله‌ای از تقدس و الوهیت قرار داده‌اند. وی در این اثر می‌کوشد تا با ابهام زدایی از چهره اهل بیت، مسلمانان را به حقیقتِ امر مطلع سازد. مَطلعِ کتاب، معنای لغوی و اصطلاحی (رایج) «اهل بیت» است. سپس ضمن تبیین مفهوم و مصداق اهل بیت از دیدگاه شیعه اثنی عشری، دیدگاه اهل سنت را درباره فضایل آنان، آنگونه که در قرآن و سنتِ رسول اکرم منعکس شده است، بازگو می‌کند. بحث پیرامون حقوقِ واقعیِ اهل بیت در جامعه اسلامی، حقیقتِ زمینی بودن ایشان، ردّ هر گونه توانایی خاصِ فوق بشری در وجودشان، امامت از دیدگاه اهل سنت و رویکرد اهل سنت به «ثِقل اکبر» از جمله دیگر موضوعاتی است که در ادامه می‌آید.

بررسی انتقادی عقاید شیعه امامیه و علمای آن و مقایسه آن با تعالیم ناب و اصیل اسلامی است. نویسنده در تلاش است تا با عیان‌کردن گوشه‌هایی از تفکرات خرافی و نابخردانه شیعه و تأثیر آن در جامعه شیعی، چگونگی انحراف آن را از آموزه‌های دینی اسلام بیان نماید. وی بحث را با شرح مَشی زندگی رسول گرامی اسلام و اهل بیتش آغاز کرده و گفتار ایشان را پیرامون مسایل گوناگون اجتماعی و زندگی مسلمانان نقل می‌نماید و نشان می‌دهد که چگونه این بزرگواران بدون هیچ آلایش و به دور از دنیا دوستی، زندگانی ساده و محقرانه‌ای داشتند. او سپس این روش زندگی را با حیات سراسر زر و زور و تزویرِ روحانیون شیعه - به ویژه در عصر حاضر- مقایسه می‌کند. فصل دوم کتاب، درباره انحرافات شیعه در زمینه نماز و احکام مرتبط با آن است؛ از جمله به بدعت‌هایی اشاره می‌کند که علمای شیعه در زمینه اوقات نماز، وضو، نماز جمعه، نماز جماعت، نمازهای عید فطر و قربان، قیام رمضان، نوافل، قرائت، نماز میت، خرید و فروش نماز و جایگاه سجده در نزد شیعیان در مذهب خود وارد کرده‌اند. فصل سوم به نحوه برخورد شیعیان با روزه رمضان، احکام حج و راه‌های فرار از آن و کژی‌های آنان در این زمینه اختصاص دارد. در فصل بعد، نظر شیعه درباره وجوبِ زکات و علت پرداخت خمس به علما، و احکام ربا مورد ریزبینی و نکته‌سنجی مؤلف قرار می‌گیرند. فصل پایانی کتاب، به نکاح از منظر شیعه پرداخته و به بیان بی‌عفتی‌ها و رذایل و مصائبی می‌پردازد که در نتیجه مُتعه، گریبانگیر جوامعِ شیعی شده است. احکام شیعه در مورد روابط زناشویی، شیوه خلوت‌گزینی با زنان و عجائب و غرائب رساله‌های عملیه شیعه، از دیگر موضوعات این بخش است.

نقد و بررسی دیدگاه تاریخی شیعه درباره امام زمان و اثبات انحرافات و دروغ‌های آن است. نویسنده در آغاز، نظریه مهدویت از دیدگاه شیعه را به تفصیل بیان کرده و نام‌های مهدی موعود را بیان و وجه تسمیه آنها را تشریح می‌کند. منابع مورد استفاده وی در تألیف این اثر، کتب مهم حدیثی شیعه و اقوال مجتهدین و محدثین شیعی است. وی بحث را با چگونگی ازدواج امام عسگری، بارداری همسرش و نحوه تولد غیر عادی فرزندشان پی می‌گیرد. داستان عجیب رشد ناگهانی مهدی، جا و مکان زندگی او و نحوه غیبتش، موضوعاتی است که در ادامه آمده است، وی سپس دلایل عقلی و نقلی شیعیان را برای وجود مهدی برشمرده و تحلیل می‌کند و در ادامه،علل قاطعی را ذکر می‌کند که ثابت می‌کنند روایات مبنی بر مهدویت امام دوازدهم، جعلی و باطل است. نحوه زندگی مهدی در حال حاضر، وضعیت شخصی و خانوادگی وی، واقعیاتی درباره مسجد جمکران و اقدامات مهدی پس از ظهورش، از جمله دیگر بخش‌های کتاب است.

اثر حاضر، به حقیقت‌یابی ماجرای غدیرخم و وفات فاطمه زهرا اختصاص دارد. از آنجا که موضوع مذکور، از جمله مهم‌ترین زمینه‌های اختلاف شیعه و سنی است، نویسنده کوشیده است تا با ارائه مستندات قرآنی، احادیث نبوی، گزارش‌های تاریخی و ادله عقلی و منطقی، حقیقت آنها را برای خواننده آشکار سازد. وی بحث را با روایت شیعیان و اهل سنت از حوادث روز هجدهم ذیحجه آغاز و نقش پیامبر را در این واقعه تحلیل می‌کند. سپس به بغض و دشمنی‌هایی اشاره می‌کند که زمینه‌سازِ دروغ‌پردازی و تفرقه‌افکنی در بین مسلمانان شد. بخش دوم کتاب، به حوادث دوران خلافت ابوبکر و عمر، رابطه آنان با امام علی و بررسی مدعیات شیعه درباره ضرب و جَرح و وفاتِ فاطمه زهرا پرداخته است. نویسنده در این بخش، نادرستی عقاید و باورهای شیعه را در بارة زندگی حضرت فاطمه برای خواننده عیان می‌سازد.

معرفی و شرح اصول دین اسلام براساس آیات قرآن کریم است. نویسنده در مقدمه این کتاب، اصول دین را آنگونه که شیعیان تعریف می‌کنند، در تضاد با معارفِ حقیقی اسلام و آموزه‌های قرآن مجید دانسته و هدف خود را از نگارشِ اثر حاضر، شناخت دین و ارکان ایمان بر مبنای کلامِ حق عنوان می‌کند. وی در آغاز، ویژگی‌های هدایت الهی را از طریق نزول وحی برشمرده و آیاتی از قرآن را درباره دو اصل «ایمان» و «عمل» هستند، شرح می‌کند. سپس به بحث درباره عقلانی ‌بودن ایمان به خدا و روز قیامت، منافع و محاسن باور به آنها می‌پردازد. در ادامه، شرایط و جزئیات اعتقاد به فرشتگان، پیامبران و کتاب‌های آسمانی را بیان نموده و آنگاه روش‌های شناخت خدا در قرآن را توضیح می‌دهد. بخش پایانی کتاب، به نقد و تحلیل باورِ شیعه درباره عدل و امامت (به عنوان دو اصل از اصول پنجگانه دین از نظر شیعه) می‌پردازد.

راهنمایی احکام حج و عمره است که با بهره‌گیری از آیات قرآن و احادیث نبوی با عبارات واضح و آسان به همراه تصویر به طور مشروح بیان شده است. این اثر ،که به سفارش وزارت شئون اسلامی عربستان تألیف شده است، به کلیه پرسش‌ها و شبهات حُجاج در زمینه زیارت بیت الله الحرام پاسخ گفته و با بیانی فصیح و ساده، آداب روزانه حج و عمره را شرح می‌دهد. کتاب، با مقدمات لازم و آداب سفر آغاز شده و اعمالی را که زائر باید پیش از عزیمت انجام دهد، بیان می‌کند، در ادامه، اعمال قبل و ضمن احرام را بازگو کرده و میقات پنجگانه احرام را معرفی می‌کند. محظورات و مباهات احرام و معرفی انواع حج و وظایف جداگانه‌ای که بر هر یک مرتّب است، مباحثی است که در ادامه می‌آید. کیفیت و شرایط طواف، اعمال صفا و مروه، اعمال روز هشتم (روز تروید) و روز نهم (روز عرفه) و اشتباهات رایج حجاج در انجام اعمال، موضوع فصل‌های بعد کتاب است. مؤلف در ادامه، اعمال منی و روز عید قربان و کیفیت جمرات را تشریح کرده و شرایط طواف افاضه را بازگو می‌نماید. دیگر موضوعات کتاب عبارتند از: اعمال روزهای تشریق، کیفیت طواف وداع، ارکان و واجبات حج، احکام ویژه بانوان، چگونگی زیارت مسجد النبی و معرفی ادعیه مناسب برای حج.

پژوهش بسیار مفصل و مبسوطی است که به بررسی ریشه‌های اختلاف شیعه و سنی و راه‌های کاستن از اختلاف و تلاش برای همبستگی مسلمانان می‌پردازد. نویسنده در بخش نخست کتاب، سنت را تعریف و مختصری از اعتقادات اهل سنت را بیان نموده و منابع آنها را برای دریافت عقیده معرفی می‌کند. در ادامه، تاریخ پیدایش شیعه و چگونگی پیدایش فرقه‌های مختلف آن را مورد بحث قرار داده و سپس به بررسی و ارزیابی فرقه‌های مهمِ آن، یعنی اثناعشریه، اسماعیلیه و زیدیه پرداخته است. وی در ادامه اعتقادات فرقه رافضی اثناعشری را با جزئیات بیشتری توضیح داده و آنگاه امکان عملی شدنِ تقریب مذاهب، با وجود اختلافات و مشکلات عمیق آن را بررسی کرده است. در بخش بعد، درباره مهم‌ترین تلاش‌هایی سخن می‌گوید که در گذشته و حال، در راستای تقریب مذاهب صورت گرفته است.

به معرفی 20 مورد از مبطلات حدید روزه اختصاص دارد که در کتب فقهی قدیمی بدانها اشاره‌ای نشده است. نویسنده با اشاره به اختراع دستگاه‌ها، داروها و پدیده‌های نوظهور در زندگی بشر، برخی از آنها را که شبهة مبطل‌بودن را داراست با مجتهدین طراز اول عربستان در میان گذاشته و اقوال مخالف و موافق آنان را در این اثر تدوین نموده است. همچنین نظر مجتهدین متقدم اهل سنت را درباره مصادیقی که مشابه این موارد بوده‌اند ذکر می‌کند. ایشان در استدلال‌های خود آیات قرآن و احادیث شریف نبوی را نیز لحاظ کرده‌اند. از جمله این مبطلات می‌توان به کپسول تنگی نفس، قطره‌های گوش و بینی و چشم، ترزیق، آزمایش خون و شیاف اشاره نمود.

بیان فضایل و بزرگ‌منشی‌های ابوبکر صدیق و استحقاق وی برای جانشینی پیامبر اکرم است. نویسنده، مبنای کار خود را کتاب «منهاج السنة النبویه» اثر شیخ الاسلام ابن تیمیه قرار داده و اکثر اقوال او را در کتابش ذکر کرده است. وی در این اثر به آیات قرآن، احادیث صحیح نبوی و اقوال بزرگان دین استدلال نموده و کتاب‌های تاریخی را که آمیخته به مطالب متناقض هستند، مبنای کار قرار نداده است. او تمام زندگانی ابوبکر صدیق را از هنگام مسلمان‌شدن تا زمان وفاتش بررسی نکرده، بلکه تنها مطالب و نکات مهم را، از قبیل فضایل وی، شایسته‌تربودنش برای خلافت و منفعت همه جانبه‌اش برای اسلام و مسلمین ذکر نموده است. کتاب با بیان فضایل صحابه و خلفای راشدین آغاز می‌شود و دلایل متعدد فضل و تقدم ابوبکر بر دیگر یاران رسول بیان می‌گردد. حکایت‌های متعدد از اشتیاق وی برای پیش‌گرفتن در انفاق مال و جنگ با دشمنان، چگونگی انتصاب او به خلافت مسلمین، شرح اقدامات و از جان گذشتگی‌های وی برای اسلام، فعالیت‌هایش در مدینه و بیماری و وفات او از دیگر موضوعات کتاب است.

شیوه‌های حکیمانه پیامبر اسلام را در دعوت به سوی حق و اصلاح جامعه شرح می‌دهد. به تصریح نویسنده، یکی از عوامل ضعف و رکود حرکت اصلاحی و فراخوانی به سوی حق، عدم آشنایی برخی از مربیان و دعوتگران و مبلغان با الگوهای هدایتی خیر البشر، حضرت محمد مصطفی بوده است و وی کوشیده است تا این شیوه‌ها را به روشنی تبیین کند. وی در آغاز مفهوم لغویِ واژه حکمت را شرح داده و چگونگی استعمال آن در آیات قرآن و منظور از «جدالِ احسن» را توضیح می‌دهد. در ادامه، صفاتی را معرفی می‌کند که باعث حکمت می‌شوند و در فصل بعد، نشانه‌های سه‌گانه حکمت در دعوت را بازگو نموده و سپس هفت نشانه وجود حکمت در شیوه‌های اصلاح و تبلیغ راه حق را بیان می‌کند.

به بیان دیدگاه ائمه درباره مفهوم توحید و شرک و تلاش آنان برای مبارزه با خُرافه‌پرستی و اعمال شرک‌آمیز اختصاص دارد. نویسنده، کتاب را با شرح معنا و مصادیق شرک آغاز کرده و سپس نشان می‌دهد که ائمه شیعه چگونه خود را از شأن و مقامی که شیعیان غالی برایشان قائل بودند، مبرا می‌دانستند. بحث در توسل مشروع و نامشروع، شیوه اهل بیت در مددخواستن از خداوند متعال، روش شیعیان در استمداد از بندگانِ خدا و اثبات کفایت توکل بر خداوند محور دیگر مباحث کتاب است. نویسنده در مباحث گوناگون آیات نورانی قرآن را چراغ راه حقیقت قرار داده و کوشیده تا تمام گفته‌های خود را به کلام الله مجید مزیّن و مستدل سازد.