دعوت و دعوتگران

کتاب حاضر به نام «منهج التابعین فی تربیة النفوس» از جمله کتاب‌های گرانبهایی است که در برگیرندة لطائف و سفارشات ارزشمند گذشتگان قدوه به خصوص نسل تابعین – رحمهم الله – است که با اشاراتی هرچند کوتاه اما پرمحتوی، حیات سرشار از عزت دینی آن سادات را پیش چشم ما مجسم، و گوشه‌هایی از زندگانی ایشان را برایمان بازگو می‌کند

رساله‌ای که به عنوان «دین در خدمت مردم» پیش رو دارید، اولین اثر استاد شهید عبدالملک ملازاده می‌باشد که پس از انقلاب ایران و مشاهده تحرک و بیداری جوانان، در جهت آگاهی‌دادن به آنان تدوین نمودند، و برخی مطالب آن را از مقالات نویسنده‌ی مصری خالد محمد خالد برگرفتند که پس از مختصری ویراستاری به چاپ رسید.

روزگاري كه امّت اسلام در مسير دعوت حركت مي‌كرد، طلايي ترين دوران مسلمانان شكل گرفت و آن هنگام كه امّت از دعوت و حركت باز ايستاد، جمود فكري و انحطاط عملي دامنگير مسلمانان شد

این رساله مشتمل بر اسباب و عواملی است که انشاءالله سبب نابودی گناهان می‌شوند. الله متعال انسان را که دارای سرشتی مرکب از گناه و طاعت بود به خلافت برگزید. و راه خیر و شر هردو را در اختیارش قرار داد تا بکارگیری نیروی عقلانی، در روشنی وحی، بر دشمنان چون نفس، شیطان و دنیا، فائق گردد و با داشتن داعیه گناه، در طاعت و بندگی مشغول شود و بر فرشتگان که استعداد معصیت را ندارند افضلیت و برتری خویش را نسبت به جانشینی ثابت گرداند. ولی چون فطرت انسان آمیخته با گناه و لغزشات بود و هرآن بیم ارتکاب گناه می‌رفت خداوند متعال اسباب و عواملی برای مبارزه با گناهان را در اختیارش نهاد که با استفاده از این عوامل و اسباب گناهان را خنثی کند و حق خلافت را بجا آورد و خویشتن را به مقام برتر کرامت انسانی و قرب خداوند برساند.

شخص دعوتگر در دين خدا بسيار شديد است، و مي خواهد که جميع بندگان خداوند متعال تمامي جوانب دين را بر خود تطبيق دهند و به آن عمل کنند. و هيچ گونه نرمش و انعطافي از خود نشان نمي دهند. حتي در مورد چيزهايي که دين آنرا آسان گرفته و دايرة عمل را در آن گسترده است. به گونه اي که هرگاه گروهي از مردم را مي بينند در بعضي از امور دين، كه حكم آن مستحب است سهل انگاری مى كنند بسيار متأثر و احساساتشان جريحه دار مي شود . و به سوي آنها مي شتابند و آنها را با تندي و خشونت و ترش رويي دعوت مي دهند؛ مثل اينکه آنها چيزي از واجبات دين را ترک کرده اند... در این کتاب با حکمت و میانه روی در دعوت آشنا می شوید

دانشنامة جهان اسلام که با همکاری عدة کثیری از دانشمندان و محققان در دست تدوین است، همة موضوعات مربوط به دین اسلام و فرهنگ و تمدن سرزمینهای اسلامی را در بر می‌گیرد، و به یاری خداوند بتدریج منتشر خواهد شد. این کتاب بخشی از این دانشنامه می باشد.

شریعت اسلامی به مناسب ترین وجه کرامت وعدالت نسیت به زنان را بیان داشته وآنان را از جور وستم جاهلیت نجات داده است، وعادلانه جنبه های مختلف انسانی وجنسی آنان اعم از دختربودن، همسربودن، مادربودن وعضوجامعه بودن را محفوظ نموده است

در اين رساله ي كوچك سرگذشت چند زن معاصر را مي‌خوانيد كه غرق در درياي معصيت و شهوت بوده اند، سپس به ياري پروردگار، سوار بركشتي توبه و استغفار گشته وخود را به ساحل نجات رسانيده‌اند را می خوانید

در داستانهای مسلمان شدن صحابه کرام رضی الله عنهم اجمعین داستانهای عبرت انگیز برای امت اسلامی نهفته زیرا آنها نسل تربیت شده نبوت و شاگردان مکت برسالت بودند

شيطان هميشه با وسوسه هايش در کمين انسان و در صدد تغيير فطرت انسان و در صدد کاشتن تخم کفر و بي ديني در قلبهابود. مبارزه مستمر انسان با شيطان و اين كشمكش تا قیامت ادامه خواهد داشت

تلبيس ابليس شاهكاري است در روانشناسي اعتقاد و كردار و مجموعه تصاوير زنده اي است از بازيهاي نفس و هوي، كه هر كس با تأمل در آن مي تواند بسنجد تا چه اندازه دستخوش فريبهاي شيطاني است

استاد عمر اشقر» در اين رساله کوچک و پرمحتوا، با ارائه روشي در سايه قرآن و سنّت راهکار و روش تزکيه نفس را اين چنين بيان کرده است: حلاوت ايماني - قطع‌نمودن ريشه‌هاي فساد- تجديد ايمان، - داشتن علم - شناخت و معرفت عمتهاي الهي - ذکر موت، قبر، حشر، جهنّم و بهشت.

اثر حاضر، مقدمه‌ای است که نویسنده برای مجموعه تفسیر « تابشی از قرآن » نوشته است. نویسنده کتاب، با اشاره به همگانی‌بودن پیام قرآن، آن را برای توده مردم قابل درک و هضم دانسته و می‌کوشد تا سدهای ساختگی بین قرآن و ملت اسلامی را بشکند و ترس و واهمه‌ای را که مردم از خواندن و فهم کتاب الهی دارند از بین ببرد. وی در آغاز، به چگونگی کتابت قرآن در زمان حضرت رسول پرداخته و مختصری در باره اختلاف قرائت‌های قرآن و نحوه تدوین آن در زمان عثمان بن عفوان شرح می‌دهد. وی سپس دیدگاه حضرت علی و ائمه شیعه را در باره قرآن به طور مفصل و مشروح بیان داشته و آنگاه با استناد به آیات قرآن و روایات متعدد، یازده دلیل ذکر می‌کند در اثبات این که قرآن برای همگان قابل فهم است. عدم نیاز قرآن به تفسیر و توضیح‌های ثقیل، مصونیت از تحریف، محکم و متشابه، مضرات و آفات تقلید در دین، امتیاز قرآن بر معجزات دیگر پیامبران، خصائص و امتیازات قرآن و بیان رابطه ایمان و عمل در اسلام موضوعاتی هستند که در ادامة کتاب می‌آیند.

مفهوم سعادت و خوشبختی را معنا کرده و راه‌های دستیابی به آن را شرح می‌دهد. به تصریح نویسنده، خوشبختی دو نوع دارد: خیالی و حقیقی، و وی با استناد به اقوال تاریخی و آیات هدایتگر قرآن کریم، مفهوم و مصداق هر دو نوعِ آن را بیان کرده و خواننده را در شناخت سعادت ابدی و جاودان یاری می‌رساند. وی خوشبختی‌های توهمی و پوچ را داشتن مال، شهرت، دانش و یافته‌های علمی و مقام و منصب معرفی کرده و نمونه‌های هرکدام را عرضه می‌دارد تا خواننده را با سرگذشت و سرانجام هریک آشنا سازد. در ادامه، اسباب خوشبختی واقعی و صفات سعادتمندان حقیقی را بیان نموده و آنگاه موانع رسیدن به این خوشبختی جاودان را برمی‌شمارد.

پژوهشی بسیار مفصل است درباره سیره و سنت‌های حسنه پیامبر مغفرت محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم و شناخت بدعت‌های وارد شده در اسلام و رد و نفی آنها. نویسنده، کتاب را با تعریف بدعت و معانی و مشتقّات آن آغاز می‌کند و در ادامه با استعانت از آیات هدایتگر قرآن کریم، روایات نبوی، گفتار صحابه، تابعین و علمای دینی، به نکوهش بدعتگذاری و شرح چگونگی نگونساری پیروان آن می‌پردازد. در فصل آتی، آنچه را که از عرفا و صوفیان مشهور در نکوهش بدعت آمده است، نقل می‌کند و سپس اعمال حرام را یکایک نام برده و عواقب ناگوار هرکدام را شرح می‌دهد. آنگاه در بحثی مبسوط، تفاوتِ درجاتِ گناه بدعتگذاران را از جهات گوناگون بررسی و مرجع استدلال آنان را معرفی می‌کند. در پایان، به بیان احکامِ بدعت‌های حقیقی و اضافی و تفاوت میان آنها می‌پردازد.

بیان شیوه حسنه سلوک پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم با مردم و روش‌های ایشان برای تهذیب اخلاق و پرورش روحی مسلمانان است. نویسنده در این اثر، لحظه لحظه زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم را در بردارنده نکات اخلاقی و درس‌های اجتماعی و تربیتی می‌داند و نشان می‌دهد که ایشان برای دعوت مردم به راه حق و اصلاح خطاهای آنان، چه شیوه‌هایی را در پیش می‌گرفتند. وی بدین منظور، در آغاز نکات مهمی را که هنگام تصحیح اشتباهات افراد باید مراعات کرد ذیل بیست و شش اصل مختلف بیان می‌کند. در ادامه با اشاره به حکایت‌های آموزنده از سیره پیامبر، سی و هشت درس از آموزه‌های حکمت بار حضرت ختمی مرتبت را شرح داده و آیاتی از قرآن کریم را که پیرامون شیوه‌های مختلف تربیت و امر به معروف هستند، توضیح می‌دهد.

درسنامه‌ای مشروح در قواعد علم تجوید و شیوه صحیح‌خوانی قرآن کریم است. کتاب با بیان اهمیت تلاوت صحیحِ و زیبای قرآن و فضایل حفظ و از برداشتن آن آغاز می‌شود. سپس نویسنده به بحث اصلی وارد شده و مختصری از علم تجوید و اصول تجویدی قرآن به روایتِ حفص از عاصم ابن ابی النجود بازگو می‌کند. کتاب با بحثِ مخارج و صفات مهم حروف و احکام تلفظ آنها شروع شده و سپس قاعده‌های شناسایی و تلفظ حروف متجانس و قلب و إخفا تشریح می‌گردد. بحث در شناسایی مَدهای متّصل و مُنفصل و لازم و عارض و قواعد و علائم همزه وصل در ادامه می‌آید. پس از هر درس، مجموعه تمریناتی برای درک و به یادسپاری بهتر مطالب ارائه شده است. کتاب، با بیان نکاتی درباره اوصاف و ویژگی‌های قرآن و آداب و شرایط تلاوت آن خاتمه می‌یابد.

شیوه‌های حکیمانه پیامبر اسلام را در دعوت به سوی حق و اصلاح جامعه شرح می‌دهد. به تصریح نویسنده، یکی از عوامل ضعف و رکود حرکت اصلاحی و فراخوانی به سوی حق، عدم آشنایی برخی از مربیان و دعوتگران و مبلغان با الگوهای هدایتی خیر البشر، حضرت محمد مصطفی بوده است و وی کوشیده است تا این شیوه‌ها را به روشنی تبیین کند. وی در آغاز مفهوم لغویِ واژه حکمت را شرح داده و چگونگی استعمال آن در آیات قرآن و منظور از «جدالِ احسن» را توضیح می‌دهد. در ادامه، صفاتی را معرفی می‌کند که باعث حکمت می‌شوند و در فصل بعد، نشانه‌های سه‌گانه حکمت در دعوت را بازگو نموده و سپس هفت نشانه وجود حکمت در شیوه‌های اصلاح و تبلیغ راه حق را بیان می‌کند.

دیدگاه خاورشناسان و اسلام پژوهان غربی را در مورد شخصیت حضرت محمد صلی الله علیه وسلم بیان می‌نماید. نویسنده در این اثر خواندنی، با استفاده از مقالات و کتاب‌های دانشمندان غربی، سخنان آنان را در مورد شخصیت بی‌نظیر پیامبر اسلام نقل کرده و دیدگاه‌شان را در مورد نقش و تأثیرگذاری آن پیامبر ارجمند در فرهنگ و تاریخ بشری بیان می‌کند.

رويکرد اسلام را به محيط زيست و نحوه برخورد با پدیده‌ها و مسایل زیست محیطی شرح می‌دهد. هدف از نگارش اثر حاضر، بیان نحوه نگرش قرآن به محیط پیرامون بشر و نحوه استفاده صحیح از منابع آن است. نویسنده با بهره‌گیری از آیات روشنگر قرآن کریم و احادیث نبوی، نشان می‌دهد که اسلام عزیز چنان دین کاملی است که حتی پرداختن به مسایل زیستی و نحوه استفاده صحیح از منابع طبیعی را نیز فروگذار نکرده است. وی در آغاز به بیان راه‌های جلوگیری از آلودگی آب و هوا پرداخته و در ادامه، برای اجتناب از آلودگی غذایی راهکارهایی ارائه می دهد. بحث پیرامون آلودگیهای صوتی و بصری، و نحوه حمایت از حیوانات و گیاهان موضوع بخش های بعدی کتاب است.