پشتیوان سابیر عه‌زیز - په‌رتوكه‌كان

ناوەرِۆكى ئەم كتێبە بەسوودە بریتى یە لە: پێشەكی دانەر مەبەست لە ئەم كتێبە سوودەكانی زانینی جوانی و چاكەكانی ئاینی ئیسلام جوانی و چاكەكانی ئاین شتێكی گشتىیه لە هەموو باسەكانی و بەڵگەكانیشدا باسكردنی چەند نموونەیەكی بەسوود لەسەر جوانی و چاكەكانی ئاین

ئه‌م په‌رتوكه‌ به‌ زمانی كوردیه‌( كرمانجی ) باسی زانستی ته‌وحید ده‌كات به‌ شێوه‌یه‌كی كورت و ئاسان، وه‌ گومانی تێدانیه‌ كه‌ بیروباوه‌ری ئیسلامی گرنگی خۆی هه‌یه‌ لای موسڵمانان، بۆیه‌ شاره‌زایوون ده‌رباره‌ی ئه‌و زانسته‌ له‌ پێشه‌وه‌ی زانسته‌كانی تره‌وه‌ دێت.

ئەمە چەند وتەیەكی كورت و پوختە سەبارەت بە روونكردنەوەی ئەوەی كە پێویستە تێكڕای ئوممەت بیزانن لە بارەی ئاینی ئیسلامەوە، ناوم لـێ‌ناوە: (الدروس الـمهمة لعامة الأمة/ وانە گرنگەكان بۆ تێكڕای موسڵمانان). [ناوەڕۆكی ئەم كتێبەیە بریتی یە لە: ] بەرنامە و پلانی (وانە گرنگەكان بۆ تێكڕای موسڵمانان) * وانەی یەكەم: سورەتی فاتیحە و سورەتە كورتەكان: * وانەی دووەم: پایەكانی ئیسلام: * وانەی سێ‌یەم: پایەكانی ئیمان: * وانەی چوارەم: بەشەكانی یەكخواپەرستی و بەشەكانی شیرك: * وانەی پێنجەم: چاكەكاری (الإحسان): * وانەی شەشەم: مەرجەكانی نوێژ (شروط الصلاة): * وانەی حەوتەم: پایەكانی نوێژ (أركان الصلاة): * وانەی هەشتەم: فەرزەكانی نوێژ (واجبات الصلاة): * وانەی نۆیەم: روونكردنەوەی (شایەتومان / تەحیات): * وانەی دەیەم: سوننەتەكانی نوێژ (سُنَنُ الصلاة): * وانەی یازدەیەم: هەڵوەشێنەرەوەكانی نوێژ (مبطلات الصلاة): * وانەی دوانزەیەم: مەرجەكانی دەستنوێژ (شروط الوُضوء): * وانەی سیانزەیەم: فەرزەكانی دەستنوێژ (فروض الوُضوء): * وانەی چواردەیەم: هەڵوەشێنەرەوەكانی دەستنوێژ (مبطلات الوُضوء): * وانەی پانزەیەم: خۆڕازاندنەوە بە ڕەوشتە شەرعییەكان بۆ هەموو موسڵمانێك: * وانەی شانزەیەم: خووگرتن بە ئاداب و ئاكار و خووە ئیسلامییەكان: * وانەی حەڤدەیەم: بەئاگابوون و بەئاگاهێنانەوە لە شیرك و جۆرەكانی تاوانەكان: * وانەی هەژدەیەم: ئامادەكردنی مردوو و نوێژ لەسەر كردن و ناشتنی:

مرۆڤ ئه‌و زینده‌وه‌ره‌یه‌ كه‌ مه‌به‌ست وئامانج وئه‌ركی سه‌رشانی بۆ دیاری كراوه‌ وبه‌رنامه‌یه‌كی تێر وته‌واوی بۆ داڕێژراوه‌ له‌ لایه‌ن خوای خاوه‌نیه‌وه‌، پێویسته‌ بیكات به‌ كاڵای باڵای...وه‌ شاره‌زابوون به‌و به‌رنامه‌یه‌ ئه‌ركی سه‌رشانیه‌تی...وه‌ ذیكره‌كانیش به‌شێكه‌ له‌ به‌شه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی ئه‌و به‌رنامه‌یه‌...

خوێنه‌ری به‌ڕێز: ناوه‌ڕۆكی ئه‌م كتێبه‌ بریتی یه‌ له‌ هه‌ندێك زانیاری سه‌ره‌تایی زۆر گرنك سه‌باره‌ت به‌ ( بیروباوه‌ڕی ڕاستی ئیسلام: بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌ )...

له‌م نامێلكه‌یه‌ خوێنه‌ری به‌ڕێز ژماره‌یه‌ك له‌ حه‌رامه‌ فه‌رامۆشكراوه‌كان ده‌بینێت كه‌ حه‌رام بونیان جێگر بوه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان سوننه‌ت، وه‌ ئه‌م قه‌ده‌غه‌كراوانه‌ ئه‌نجام ده‌درێت له‌ لایه‌ن زۆرێك له‌ موسڵمانان ، خوا په‌نامان بدات.

كتێبێكه‌ چه‌ند پرسیارێكی گرنگ له‌ خۆ ده‌گرێت ده‌رباره‌ی بیروباوه‌ڕ، دانه‌ڕ وه‌ڵامی داوه‌ته‌وه‌ به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان و سوننه‌ت.

ئه‌م كتێبه‌ باسی بیروباوه‌ڕی ئه‌هلی سوننه‌و جه‌ماعه‌ ده‌كات، وه‌ ئه‌م بابه‌تانه‌ روون ده‌كاته‌وه‌:یه‌كتاپه‌رستی خوای گه‌وره‌ و ناوه‌كانی و سیفه‌تاكانی، هه‌روه‌ها باوه‌ڕ هێنان به‌ فریشته‌ و كتێبه‌كان و پێغه‌مبه‌ران و ڕۆژی دوایی و قه‌ده‌ر خێر و شه‌ڕی .

ئه‌م كتێبه‌ ئه‌زكاری شه‌و رۆژو تێدایه‌ كه‌ ده‌بێت بونی هه‌بێت له‌ ژیانی موسڵماندا، وه‌ جیاوازه‌ له‌ كتێبه‌كه‌ی شێخ سه‌عید القحطانی وبرای به‌ڕێز حه‌مزه‌ به‌رزنجی.

ئةمة ضةند بةشيَكة سةبارةت بة رِوونكردنةوةي جؤرةكاني بيدعة و قةدةغةكردني لة شةرعدا ئه‌م بابه‌ته‌ چه‌ند به‌شێكه‌ سه‌باره‌ت به‌ پێناسه‌ی بیدعه‌ له‌ زمانی عه‌ره‌بی وشه‌رعدا، هه‌روه‌ها روونكردنه‌وه‌ی جۆره‌كانی بیدعه‌ وقه‌ده‌غه‌كردنی له‌ شه‌رعدا، وه‌ له‌ كۆتاییدا باسی مێژوی سه‌رهه‌ڵدانی بیدعه‌ی كردوه‌ له‌ ژیانی موسڵماناندا وله‌گه‌ڵ هۆكاره‌كانی و چۆنیه‌تی مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵ كه‌سی بیده‌عه‌چیدا.

دوای ئه‌وه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ ئاده‌می دروستكرد، تاكه‌ په‌یامێكی ڕه‌سه‌ن به‌درێژایی مێژوو كه‌ ئاڕاسته‌ی هه‌موو مرۆڤایه‌تی كراوه‌، ئه‌وه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ یه‌ك خوایه‌ و ده‌بێت هه‌ر ئه‌ویش بپه‌رسترێت، له‌م پێناوه‌شدا په‌روه‌ردگار سه‌رجه‌م پێغه‌مبه‌رانی وه‌ك ئاده‌م و نوح و ئیبراهیم و موسی و عیسی و موحه‌مه‌دی ڕه‌وانه‌ كردووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی خه‌ڵكی بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ڕێگای ڕاست و دروستی یه‌كخواپه‌رستی، ئه‌و خـــوایه‌ی كه‌ خالق و مه‌عبوده‌ و شایانی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ به‌ته‌نها هه‌ر ئه‌و بپه‌رسترێت ..

په‌رتووكی ئادابه‌كانی سه‌ردانی كردنی مزگه‌وتی پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) له‌ نووسینی سه‌ماحه‌تی شیخ عبد العزیز بن باز (ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) ئه‌م كتێبه‌ پێكهاتووه‌ له‌ كۆمه‌ڵێك ئاداب كه‌ واجبه‌ له‌سه‌ر ئه‌و كه‌سه‌ی سه‌ردانی مزگه‌وتی پێغه‌مبه‌ر ده‌كات ره‌چاوی بكات، سه‌ره‌تا له‌ چوونه‌ نێو مزگه‌وت و ئه‌نجامدانی دوو ڕكات نوێژی (تحیة المسجد) ئه‌گه‌ر كرا له‌ ڕه‌وزه‌ی موباره‌ك باشتره‌، پاشان سه‌لام كردن له‌ پێغه‌مبه‌ری خوا (صلی الله علیه وسلم) و هه‌ردوو هاوڕێكه‌ی، وپاشان سه‌ردانی كردنی گۆڕستانی به‌قیع و شه‌هیدانی ئوحود ودواتریش سه‌ردانی كردنی مزگه‌وتی قوباء ونوێژكردن تێیدا، وچه‌ند ئادابێكی تر ...

په‌رتووكی ( سێ بنچینه‌كه‌ی بیروباوه‌ڕی ئیسلام وبه‌ڵگه‌كانی ) له‌ نووسینی شێخی ئیسلام موحه‌مه‌دی كوڕی عبد الوهابی ته‌میمیه ( ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ) مه‌به‌ست له‌م سێ بنچینه‌یه‌ : به‌نده‌ په‌روه‌ردگار وئاین و پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی بناسێت ..

ئەوەی گرنگ‌و مەبەستی ئێمەیە لەم نامیلكەیەدا بریتییە لەو ماف‌و پێویستیانەی كە لەسەر شانی ئێمەیە بەرامبەر بە پێغەمبەری خۆشەویست(صلى الله علیه وسلم) ئەنجامی بدەین. چونكە گرنگ شوێن پێ‌ هەڵگرتن‌و بەدووكەوتنە, نەك ناسین و خۆشەویستی سەرزارەكیو بەس، وه‌ هه‌ندێ له‌و مافانه‌: 1-باوه‌ڕ بوون به‌ په‌یامه‌كه‌ی. 2- گویڕایه‌ڵی وشوێنكه‌وتنی. 3-خوشویستنی زیاتر له‌ خوشویستنی نه‌فس وباوك ومنداڵ. 4-رێزلێنانی. 5-بڵاوكردنه‌وه‌ی بانگه‌وازه‌كه‌ی.

خواى په‌روه‌ردگار ئینسان و جنۆكه‌ى دروستكردووه‌و فه‌رمانى پێ كردوون كه‌ به‌ ته‌نیا په‌رستشى ئه‌و بكه‌ن و هیچ هاوبه‌شى بۆ دانه‌نێن. ئه‌م بابه‌ته‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ ده‌كات: ١- مانای شیرك له‌ زمانی عه‌ره‌بی و شه‌رعدا. ٢- جۆره‌كانی شیرك. ٣- شوێنه‌واری شیرك وزه‌ره‌ره‌كانی.

گومان له‌وه‌دا نییه‌ كه‌ سوود و قازانجێكی گه‌وره‌ی هه‌یه‌ كه‌ مرۆڤی موسڵمان شاره‌زای هاوه‌ڵ بڕیاردان و بێباوه‌ڕی وهۆكار و وه‌سائل و جۆره‌كانیان ببێت وبیان ناسێت. ئه‌م بابه‌ته‌ باسی هاوه‌ڵ بڕیاردان بۆخوای گه‌وره وچۆنیه‌تی سه‌رهه‌ڵدانی ده‌كات.

ئاینی پیرۆزی ئیسلام هانی تێكۆشان ده‌دات له‌ پێناوی خوادا، وه‌ چه‌ند جۆرێكه‌، له‌وانه‌:جیهادی نه‌فس وشه‌یتان وسه‌رپێچی كاران له‌ ناو موسڵمانان ودوڕوه‌كان وجیهادی بێباوه‌ڕان.

نوسینی: نهاد جلال حبیب الله ئه‌م كتێبه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا توێژینه‌وه‌یه‌كه‌ پێشكه‌ش به‌ به‌شی مێژووی كۆلێجی زانسته‌ مرۆڤایه‌تیه‌كانی زانكۆی سلێمانی كراوه‌ له‌ ساڵی خوێندنی ٢٠٠٨ - ٢--٩ ز، وه‌ له‌ سێ به‌ش پێك دێت: ١- باروودۆخی جیهانی ئیسلامی له‌سه‌ده‌ی حه‌وته‌م وهه‌شته‌م كۆچییدا. ٢- ڕه‌چه‌ڵه‌ك وژیان وبه‌رهه‌مه‌كانی ئیبن ته‌یمیه‌. ٣- ڕۆڵ وكاریگه‌ری ئیبن ته‌یمیه‌ له‌ مێژوی ئیسلامیدا.

وه‌رگێڕانی:ئه‌حمه‌د میرزا ڕۆسته‌می ی ژێرو ئه‌م كتێبه‌ زۆر گرنگه‌، چونكه‌ دانه‌ره‌كه‌ی باسی هه‌ندێ له‌و هه‌ڵانه‌ ده‌كات كه‌وا موسڵمانان ده‌یكه‌ن ونازانن مه‌ترسیه‌ له‌سه‌ریان، وه‌ ده‌بێ له‌به‌ر ڕۆشنایی قورئان و سوننه‌ت دا ڕاست بكرێنه‌وه‌...

ڕوونكردنه‌وه‌ی‌ سێ‌ بنچینه‌كه‌ی‌ ئیسلام یه‌كێكه‌ له‌و كتێبانه‌ی كه‌ باسی بیروباوه‌ڕ ده‌كات، وه‌ به‌ڕێز محمد الطیب الأنصاري‌ المدني‌ به‌شێوه‌ی پرسیار ووه‌ڵام ڕێكیخستوه‌...