بانگه‌واز بۆ لای خوای گه‌وره‌

ژیانی پیغه مبه ری خوا جه نگ و غه زاکان

عەقیدەی ئاسان

سێ پرسیاره‌كه‌ی ناو گۆڕ و چوار بنه‌ماكه‌ و هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌وه‌كانی ئیسلام : كتێبێكه‌ به‌ زمانی كوردی (سۆرانی) دكتۆر هه‌یسه‌م سه‌رحان نوسیویه‌تی ، ئه‌مانه‌ له‌ خۆ ده‌گرێت : 1/ سێ پرسیاره‌كه‌ی ناو گۆر : ئه‌وه‌ش په‌یامێكی به‌ نرخه‌ كه‌ ئه‌و بنچینانه‌ له‌ خۆ ده‌گرێت كه‌ پێویسته‌ مرۆڤ بیزانێت و له‌ گۆره‌كه‌یدا پرسیاری لێ ده‌كرێت ، وه‌ جۆره‌كانی په‌رستن كه‌ خوای گه‌وره‌ فه‌رمانی پێی كردووه‌ و روونكردنه‌وه‌ی پله‌كانی دین . 2/ چوار بنه‌ماكه‌ : په‌یامێكی كورته‌ ده‌رباره‌ی روونكردنه‌وه‌ی بنه‌ماكان و ناسینی ته‌وحیدو‌ هه‌ندێ له‌ گومانه‌كان كه‌ موشریكه‌كان خۆیان پێوه‌ په‌یوه‌ست كردووه‌ و وه‌ڵامدانه‌وه‌یان . 3/ هه‌ڵوه‌شێنه‌ره‌وه‌كانی ئیسلام : ده‌قێكی كورتكراوه‌ باسی هه‌ندێك له‌ مه‌زنترین مه‌سه‌له‌ ترسناكه‌كان ده‌كات له‌سه‌ر دینی كه‌سی موسڵمان ، ئه‌وه‌ش هه‌رچه‌نده‌ تونده‌ كه‌چی زۆرجار رووده‌ده‌ن ، تاوه‌كو كه‌سی موسڵمان لێی به‌ ئاگا بێت و له‌ خۆی بترسێت نه‌وه‌ك توشی ببێت . نوسه‌ر له‌ به‌رگێكی تازه‌و جوانه‌وه‌ ئاماده‌ی كردووه‌ له‌سه‌ر شێوه‌ی خشته‌ و دابه‌شكردنی بابه‌ته‌كان ، مه‌به‌ست و مانا‌ گشتییه‌كانی تێدا باسكردووه‌ ، وه‌ له‌ پاش هه‌موو ده‌قێك كۆمه‌ڵێك‌ پرسیار و تاقیكردنه‌وه‌ی داناوه‌ ، هه‌موو ئه‌وانه‌ به‌ بێ كورتكردنه‌وه‌یه‌ك زیان به‌ بابه‌ته‌كه‌ بگه‌یه‌نێت و به‌ بێ درێژكردنه‌وه‌یه‌كی بێزاركه‌ر.

خوێنه‌ری ئازیز .. ئه‌م نامیلكه‌ىه‌: ((چۆن ته‌وبه‌ بكه‌م؟))، خۆی له‌ بنه‌ڕه‌تدا نامیلكه‌ی: ((كيف أتوب))ی ((دار الوطن)) و له‌ مه‌تویه‌یه‌كی بچوك پێكهاتوه‌، له‌ باره‌ى چۆنیه‌تی ته‌وبه‌كردنه‌وه‌. مامۆستا عه‌لی خان - خوا بیپارێزێت - به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر جوان ئاماده‌ی كردوه‌ وپێشكه‌شی موسلمانانی كوردی ده‌كات له‌ هه‌موو جێگا و شوێنێك.

ئه‌م په‌رتووكه‌ باسی دۆستایه‌تی وخۆبه‌ری كردن ده‌كات له‌ ئیسلامدا، وه‌ گه‌وره‌ترین و به‌نرخترین سه‌رمایه‌ی موسڵمان كه‌ پێویسته‌ پارێزگاری لێ بكات بیروباوه‌ڕه‌كه‌یه‌تی. وه‌ سه‌نگین ترین لقی بیروباوه‌ڕیش بریتیه‌ له‌ خۆش ویستن ودۆستایه‌تی كردنی موسڵمانان و خۆبه‌ری كردن و ڕق لێ بوونه‌وه‌یه‌ له‌ بێ بڕوایان.

ئه‌م كتێبه‌ بریتیه‌ له‌ ٢٠ ئامۆژگاری وه‌ر گیراوه‌ له‌ قورئانی پیرۆز وسوننه‌تی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم بۆ طالبی ڕێگای نه‌جات

ئایینی‌ پیرۆزی ‌ئیسلام ـ به‌ر له‌وه‌ی ‌رۆژئاوا بێت و داكۆكی ‌له مافه‌كانی ‌مرۆڤ بكات جا چ له‌لایه‌ن " رێكخراوی ‌نه‌ته‌وه ‌یه‌كگرتووه‌كان " (منظمة الأمم المتحدة) بێت، یان له‌هه‌ر رێكخراو و ده‌زگایه‌كی‌تر بێت ـ پێش چوارده ‌سه‌ده ‌زیاتر داكۆكی ‌له‌ مافه‌كانی ‌مرۆڤ كردووه‌و رێزی ‌لێگرتووه‌.

خوشك وبرایانی به‌ڕێز وخۆشه‌ویست بانگه‌وازكردن بۆلای خوای گه‌وره‌ ومیهره‌بان پله‌ وپایه‌یه‌كی گه‌وره‌ وبه‌رز وبه‌ڕێزی هه‌یه‌ له‌ئاینی پیرۆزی ئیسلامدا، چونكه‌ كار وپیشه‌ی پێغه‌مبه‌رانی خۆشه‌ویستی خودا بووه‌‌ ( علیهم السلام )... خۆشه‌ویستان ئه‌م نامیلكه‌یه‌ به‌ زمانی شیرینی كوردی ده‌خه‌ینه‌ به‌رده‌ستی ئێوه‌ی به‌ڕێز، بۆ ئه‌وه‌ی سوودی لێ وه‌رگرن..وه‌ له‌م چه‌ند به‌شه‌ی خواره‌وه‌ پێك دێیت: به‌شی یه‌كه‌م : واجب بوونی بانگه‌واز بۆلای خوای گه‌وره‌ وڕوونكرنه‌وه‌ی فه‌زڵه‌كه‌ی . به‌شی دووه‌م : هۆكاره‌كانی بانگه‌واز بۆلای خوای گه‌وره‌ وچۆنیه‌ی جێ به‌جێكردنی . به‌شی سێهه‌م : زه‌مینه‌كانی بانگه‌وازكردن بۆلای خوای گه‌وره‌ . به‌شی چواره‌م : ئه‌و ڕه‌وشت وصیفاتانه‌ی كه‌ پێویسته‌ له‌بانگخوازدا هه‌بن . به‌شی پێنجه‌م : هۆكاره‌كانی سه‌ركه‌وتنی بانگه‌واز .

له‌ بنه‌ماكانی بیروباوه‌ڕی ئیسلامی، ئه‌وه‌یه‌ هه‌موو موسڵمانێك واجبه‌ له‌سه‌ری كه ئه‌و باوه‌وڕه‌ له‌ هزریدا بچه‌سپێت كه‌ خۆشه‌ویست وپشتیوانی ئیمانداران بێت ونه‌یاری ئه‌هلی شرك وبێباوه‌ڕان بێت، ئه‌مه‌ش مرۆڤی باوه‌ڕدار ده‌خاته‌ چوار چێوه‌ی ئاینه‌كه‌ی ئیراهیمی باوكی پێغه‌مبه‌رانه‌وه‌ علیه الصلاة والسلام...

ته‌وبه‌كردن: مانای گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ له‌و شتانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره پێی ناخۆشه‌، بۆ ئه‌و ‌ شتانه‌ی كه‌ خوای گه‌وره‌ پێی خۆشه‌.

كتێبی ( چل فه‌رموده‌ی نه‌وه‌وی ) دانه‌ره‌كه‌ی ئیمام نه‌وه‌ویه‌ ـ ره‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ له‌و كتێبانه‌یه‌ كه‌ خوای گه‌وره‌ قه‌بول و بڵاو بونه‌وه‌ی بۆ نوسیوه‌، چونكه‌ ئه‌و فه‌رمودانه‌ باس ده‌كات كه‌ تایبه‌تن به‌ بنچینه‌كانی ئیسلامه‌وه‌.

ئاینی پیرۆزی ئیسلام قه‌ده‌غه‌ی كردوه‌ په‌نا ببرێت و داوای فریاكه‌وتن بكرێت له‌ غه‌یری خوای گه‌وره‌ ،وده‌بێت جێگیر كردنی به‌ڵگه‌كان بكرێت به‌سه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی داوای یارمه‌تی له‌ جنۆكه‌و شه‌یتانه‌كان ده‌كه‌ن، هه‌روه‌ها خه‌ڵكی ئاگادار بكرێنه‌وه‌ له‌و ویرده‌ نا شه‌رعیانه‌ی كه‌ گومڕاكان ده‌یكه‌ن.

ژیانی پیغه مبه ری خوا (صلی الله علیه وسلم ) و جه نگ غه زاکانی

ناسيني (خوای گه وره ) ته نها له ریگه ی ئیسلام

بو کامه مال خوت ئاماده ده که یت

زنجيريك له كرده وه كانى دل

زنجيريك له كرده وه كانى دل

خوێنەری بەڕێز: ئەم كتێبەی بەردەستت لە بنەڕەتدا بریتی بووە لە (وتاری ڕۆژی عەرەفەی ساڵی (1432) كۆچی كە لە حەجی ئەو ساڵەدا لە ناو مزگەوتی (نەمیرە)دا لە لایەن زانای ڕێزدار (عبد العزیز بن عبد الله آل الشیخ) (موفتی تێكڕای شانیشینی عەرەبستانی سعودێ‌ و سەرۆكی دەستەی گەورە زانایان)ەوە پێشكەشكراوە و دواتر نووسراوەتەوە و بە ناونیشانی (الإسلامُ منهاجُ الـحیاة) لە لایەن (وەزارەتی ئەوقاف و بانگەواز و ڕێنمایی / وەكیلی وەزارەت بۆ كاروباری مزگەوتەكان و بانگەواز و ڕێنمایی)ـەوە لە چاپدراوە. مامۆستا محمد عبد الرحمن لطیف - خوا پاداشتی خێری بداته‌وه‌ - لەبەر زۆر گرنگی و پڕ سوودی بابەتەكە بە پێویستی زانی كەوا وەریبگێڕینە سەر زمانی كوردی شیرین.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێرانی ووتارێك سه‌باره‌ت به‌ (سه‌ره‌تایه‌ك له‌ زانستی قورئانی پیرۆز وه‌رگێرانی ماناكانی) له‌ نووسینی ده‌سته‌ بژێرێك له‌ زانایان، له‌م ووتاره‌دا پێناسه‌ی قورئانی پیرۆز كراوه‌، له‌گه‌ڵ باسكردنی چۆنیه‌تی دابه‌زینی بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم )، پاشان باس له‌ كۆكردنه‌وه‌ی قورئان وچۆنیه‌تیه‌كه‌ی ده‌كات، له‌گه‌ل ته‌رتیب كردنی سوره‌ت وجوزئه‌كان وحزبه‌كان، هه‌روه‌ها جۆره‌كانی ته‌فسیر و وه‌رگێرانی قورئان بۆ سه‌ر زمانه‌ جیاوازه‌كانی تری غه‌یری عه‌ره‌بی .

هاوسەرگیری ڕێگەیەكە ئیسلام پەسەندی كردووە و خوای گەورە بە شەرعی داناوە بۆ ئەوەی مرۆڤ ‏نەفسی خۆی پاك ڕاگرێت، وە بۆ ئەوەی پارێزگاری بكات لەسەر مانەوەی وەچەو ڕەچەڵەكی، وە ‏بۆ ئەوەی بێتە ڕێگەیەك بۆ پەیوەندی كۆمەڵایەتی و چاككردن و ڕەحمەت و سۆز لەنێوان یەكدا، ‏ئیسلام پلە وپایە و گرنگی هاوسەرگیری شەرعی بەرز نرخاندووە، وە بەبەهێزترین هۆكاری داناوە ‏بۆخۆشەویستی و نزیكبونەوە لەنێوان كەسە نامۆ و دورەكان لەیەكتر.