فیقه

‌ئه‌م وتاره‌ چه‌ند هۆكارێكی تێدایه‌‌‌بۆ چۆنیه‌تی چه‌سپاندنی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌دڵ وده‌رونی منداڵه‌كانمان، له‌وانه‌: یه‌كه‌م: باسكردنی مو‌عجیزاته‌كانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) بۆ منداڵه‌كانمان . دوه‌م: باسكردنی ڕه‌وشتی‌به‌رزی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) وسه‌رخستنی بۆ سته‌م لێكراوان وسۆزو به‌زه‌یی به‌رامبه‌ر هه‌ژاراندا... سێیه‌م: روونكردنه‌وه‌ی چۆنیه‌تی خۆشه‌ویستنی هاوڵانی ـ ڕه‌زای خوای گه‌وره‌یان لێ‌بێت ـ ، وه‌ئاماده‌بوونیان له‌پێناویدا خۆیان و ماڵ ومنداڵیان به‌خت بكه‌ن.

نوێژی ( استخاره ) سوننه‌تێكی جێگیره‌ له‌ پێغه‌مبه‌ری خواوه صلى الله عليه وسلم‌ ، وه‌ بریتیه‌ له‌ داواكردنی موسڵمان له‌ خوای گه‌وره‌ كه‌وا خێر و چاكه‌ی بۆ هه‌ڵبژێرێت له‌ نێوان دوو شتدا، وه‌ هه‌ر كاتێك موسڵمان ویستی استخاره‌ بكات ئه‌وه‌ دوو ركعات نوێژ ده‌كات بۆ خوای گه‌وره‌...

مه‌سح كردنی سه‌ر خوف یه‌كێكه‌له‌و ئاسان كاریانه‌ی كه‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام كردوویه‌تی له‌پێناو نه‌هێشتنی بارگرانی وقوورسی له‌سه‌ر ئیمانداران. وه‌ مه‌رجه‌كانی مه‌سح كردن له‌سه‌ر خوف بریتین له‌ : ١- ده‌بێت ئه‌و خوفه‌ی كه‌له‌پێ ده‌كرێت له‌سه‌ر پاكی له‌پێ كرابێت... ٢- ئه‌و خوفه‌ش مباح بێت ، واته‌له‌و شت ومه‌كان نه‌بێت كه‌حرامه... ٣- ده‌بێت مه‌سح كردنه‌كه‌ له‌و ماوه‌یه‌ بێت كه‌ شه‌رع دیاری كردوه بۆ موقیم و موسافر...‌ ٤- ئه‌و خوفه‌بۆ حه‌ده‌ثی بچوك له‌پێ كرابێت...

ئه‌ی موسڵمانان له‌هه‌ر وڵاتێكن. ئه‌ی عه‌ره‌به‌كان له‌هه‌ر جێگاێیك بن. ئه‌ی سه‌ركرده‌و لێپرسراوان. ئه‌و جه‌نگه‌ی ئێستا له‌نێوان عه‌ره‌ب و جوله‌كه‌دایه‌، ته‌نها جه‌نگی عه‌ره‌ب نیه‌، به‌ڵكو جه‌نگێكی ئیسلامی عه‌ره‌بیه‌.جه‌نگێكه ‌له‌ نێوان بێ باوه‌ڕی و باوه‌ڕدا، له ‌نێوان حه‌ق و باتیڵدا، له ‌نێوان موسڵمانان و جوله‌كه‌دایه‌. وه‌هێرشی جوله‌كه ‌بۆ سه‌ر موسڵمانان له‌وڵاتی خۆیان ئه‌مه‌كارێكی به‌ڵگه‌نه‌ویست و ئاشكرایه‌‌، بۆیه ‌واجبی سه‌ر شانی موسڵمانان له‌هه‌ر جێگاێیك بن ده‌ستی هاوكاری درێژ بكه‌ن بۆ ئه‌و برایانه‌یان كه‌سته‌میان لێ كراوه‌، وه‌ سه‌ریان بخه‌ن و مافه‌كانیان بۆ بگه‌رێننه‌وه..

ناوه‌رۆكی ئه‌م بابه‌ته‌ ‌تایبه‌ته ‌به ‌چه‌ند تێبینێك له‌سه‌ر حه‌ج كردنی ئه‌مساڵی حاجیانی كوردستان و، پاشان ‌چه‌ند ئامۆژگارێیك بۆ ‌حاجیان و، لایه‌نی به‌رپرسیار.

حه‌ج كردنی ماڵی خوداش ته‌نها ئه‌وه ‌نیه‌ مرۆڤ ئه‌و شه‌عائر ومه‌ناسكانه‌ئه‌نجام بدات و ئیتر بێ ئاگا بێت له‌و ماناو واتایانه‌ی كه ‌له ‌حه‌جی له‌ پێناودا فه‌رز و واجب كراوه‌.

فه‌رمووده‌ی زۆر ‌‌هاتوون ؛ له‌باره‌ی‌گه‌وره‌یی چاكه‌ى حه‌ج و زۆریى پاداشتی له‌لاى خوای گه‌وره‌، پێغه‌مبه‌رى خوا صلی الله علیه‌ و سلم له‌هه‌ندێ فه‌رمووده‌یدا حه‌جی ته‌واو و بێ كه‌موكوڕی به‌( الحج المبرور ) وه‌سفكردووه‌كه‌به‌مانای حه‌جی پاك و پوخت دێت ، هه‌ر وه‌ك له‌و فه‌رمووده‌یه‌دا كه‌( بوخاری ) ریوایه‌تی كردووه‌پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه‌و سلم ده‌فه‌رموێت : ( والحج المبرور ليس له جزاء إلا الجنة ) واته ‌: حه‌جی پاك و پوخت پاداشته‌كه‌ی ته‌نها به‌هه‌شته‌.

له‌و وه‌رز و مه‌وسمانه‌ی كه‌پاداشت و خێرێكی زیاتری هه‌یه‌ له ‌ڕۆژه ‌ئاساییه‌كانی تر ( ده‌شه‌وی سه‌ره‌تای مانگی ذی الحجة ) یه‌كه‌پێغه‌مبه‌ری خواش ( صلى الله عليه وسلم ) شاهیدی گه‌وره‌ی وزیاده‌فه‌زڵی بۆ داوه‌، كه‌باشترین ڕۆژه‌كانی دونیایه‌، وله‌هه‌مان كاتیشدا ئیمانداران هانده‌دات كه‌زیاتر كرده‌وه‌ی چاك و به‌ندایه‌تی بۆ په‌روه‌ردگاری تیادا ئه‌نجام بده‌ن

له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌وایه‌ بۆ پیاوی موسڵمان تا چوار ژن بهێنێت، ئه‌ویش به‌چه‌ند مه‌رجێك..وه‌ ئه‌م ڕه‌وا بوونه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئافره‌تاندایه‌.

خوشك و برایانی به‌ڕێز، حاجیانی خۆشه‌ویست، په‌روه‌رگاری باڵاده‌ست فه‌رمانی كردوه‌ به‌ به‌نده‌كانی ته‌نها و ته‌نها داوای كۆمه‌كی و یارمه‌تی له‌ ئه‌و بكه‌ن و ته‌نها له‌ ئه‌ویش بپاڕێنه‌وه‌، له‌ به‌رامبه‌ردا خوای گه‌وره‌ به‌ڵێنی ئه‌وه‌شی پێداون كه‌ دێت به‌ هانایانه‌وه‌ و نزاكانیان گیرا ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌كورته‌یه‌كه‌له‌سه‌ر فه‌زڵی حه‌ج كردن بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌هانده‌رێك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌تا ئێستا حه‌جیان نه‌كردوه‌و، زیادكردنی خه‌یر بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌حه‌جیان كردوه‌.

ڕێبه‌ری حاجی له‌ رۆژانی حه‌جدا پوخته‌یه‌كه بۆ ئه‌و حاجیه‌ به‌ڕێزانه‌ی سه‌ردانی ماڵی خوای گه‌وره‌ ده‌كه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی حه‌ج به‌ گوێره‌ی نوسوكه‌كان ( ئیفراد و قارن و متمتع ) .‌

حه‌جی ماڵی خوای گه‌وره‌ گه‌وره‌تین و به‌هێزترین کۆبونه‌وه‌یه‌، له‌وانه‌یه‌بڵێن گه‌وره‌و به‌هێزی ئه‌م کۆبونه‌وه‌ له ‌چیدایه؟‌به‌ڕاستی وه‌سفی به‌نوسین ناکرێت مه‌گه‌ر یه‌کێك خۆی بۆخۆی ئه‌وێی دیبێت، وه‌ ئه‌گه‌ر بینی بێتی بێگومان ئه‌و پرسیاره‌ ناکات.

ئه‌مرۆ له‌ هه‌موو كات زیاتر كێشه‌كان زیادیان كردووه‌ به‌ ڕاده‌یه‌ك بگاته‌ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌ستی بچێته‌ خۆی و خۆی بكوژیت ( بۆ نمونه‌ خۆسووتاندنی ژنان و كچان ) یان زیاد بوونی كێشه‌ خێزانیه‌كان به‌ تایبه‌تی جیابوونه‌وه‌ و لێكترازان ( ته‌ڵاق ) به‌ تایبه‌تیش له‌ ساڵی یه‌كه‌می هاوسه‌رێتیدا! یان ( خیانه‌ی زه‌وجی ) .

خێزان یه‌كه‌م خشتی بنه‌ڕه‌تی و سه‌ره‌كی پێكهێنانی هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كه‌هه‌ركات خێزان دروست و ته‌ندروست بوو ئه‌وا كۆمه‌ڵگه‌ش به‌هه‌مان شێوه‌ده‌بێت. ئه‌گه‌ر نا پێچه‌وانه‌كه‌ی ده‌بێت.

ته‌ڵاق و جیابوونه‌وه‌له‌شه‌رعدا چاره‌سه‌رێکی نێوان ژن و پیاوه‌به‌چه‌ند ووشه‌یه‌کی تایبه‌ت ئه‌گه‌ر هاتوو ژن و پیاو دانوله‌یان پێکه‌وه‌نه‌ده‌کوڵا وه‌هه‌موو ڕۆژ گرفت و ده‌نگه‌ده‌نگیان هه‌بوو وه‌نه‌یان توانی لێك تێبگه‌ن وبگه‌نه‌خاڵی هاوبه‌ش باشتر وایه‌لێك جیا ببنه‌وه‌، ئه‌ڵبه‌ت ئه‌مه‌ش کارێکی ئاسان نیه‌و وه‌نابێت په‌له‌ی تێدا بکرێت...

مه‌سه‌له‌ى میراتى ئافره‌ت یه‌كێكه‌له‌و مه‌سه‌لانه‌ى كه‌نه‌یارانى ئایینى ئیسلام به‌حیسابى خۆیان كردوویانه‌به‌به‌ڵگه‌ى به‌كه‌م سه‌یركردنى ئیسلام بۆ ئافره‌ت ، بێگومان ئه‌و كه‌سانه‌به‌هه‌ڵه‌تێگه‌یشتوون...

ئه‌گه‌ر كه‌سێك گرتنه‌وه‌ی ڕۆژوی چه‌ند ڕۆژێكی ڕه‌مه‌زانی له‌سه‌ر بوو دروسته‌ له‌هه‌رمانگێك له‌مانگه‌كانی ساڵدا ڕۆژوه‌كان بگرێته‌وه‌ هه‌ر له‌شه‌واله‌وه‌ تا شه‌عبان.

به‌یه‌كده‌نگی زانایان زه‌كاتی سه‌رفیتره‌واجبه‌له‌سه‌ر هه‌موو مسوڵمانێكی ئازادو كۆیله‌جا نێر بێت یان مێ گه‌وره‌بێت یان بچوك،وه ‌زه‌كاتی سه‌رفیتره‌ ده‌درێت به‌وانه‌ی كه‌دروسته‌زه‌كاتی ماڵیان بدرێتێ وه‌كو هه‌ژاران و نه‌بوان وجگه‌له‌مانه‌ش له‌ئه‌هلی زه‌كات...

پێغه‌مبه‌ری خوا ( صلی الله علیه وسلم ) ده‌شه‌وی كۆتای مانگی ڕه‌مه‌زان له‌مزگه‌وتدا ده‌مایه‌وه‌بۆ خوا په‌رستی تا ئه‌و ڕۆژه‌ی وه‌فاتی كرد ، له‌دوای خۆیشی خێزانه‌كانی ئه‌م ئیعتكافه‌یان ده‌كرد .