خێزان

خۆشه‌ویستان له‌بابه‌تی پێشوماندا به‌ڵێنمان پێدان كه‌بدوێین له‌سه‌ر ئه‌و هه‌نگاوه‌كارانه‌ی كه‌به‌هۆیانه‌وه ‌ده‌توانرێت ڕێگا بگیرێت له‌به‌رده‌م ئه‌و هێرشه‌به‌ر بڵاوه‌ی كه‌حاڵی حاز له‌لایه‌ن ده‌زگا وڕێخكراوه‌گاوره‌كانه‌وه‌ده‌كرێت له‌پێناو به‌گاوركردنی كۆمه‌ڵگا ئیسلامیه‌كاندا، به‌پشتیوانی خوای گه‌وره‌به‌پێی توانا هه‌وڵ ئه‌ده‌ین تیشك بخه‌ینه‌‌ سه‌ریان تاوه‌كو ڕۆڵه‌ ونه‌وه‌كانی ئیسلام به‌رچاو ڕۆشن بن وبه‌ئاگاوه‌ ڕووبه‌ڕووی ئه‌و پرۆسه‌ نه‌گریسه‌یه‌ببنه‌وه‌، چونكه ‌هه‌ر یه‌ك له‌ئێمه‌به‌پێ توانا وطاقه‌تی خۆی ئه‌توانێت پارێزگاری له‌دینه‌كه‌ی بكات، به‌ڵام سه‌ره‌تا ده‌بێت هه‌موو لایه‌ك نیه‌ت و ئیخلاصێكی ته‌واوی هه‌بێت بۆ خوای گه‌وره‌وپاشان داوای یارمه‌تی له‌په‌روه‌ردگاری باڵاده‌ست بكه‌ین كه‌یارمه‌تی ده‌رمان بێت، پاشان ده‌ست له‌ده‌ست و قوه‌ت له‌خوا لێبڕاوانه ‌ده‌ست پێ بكه‌ین...

بێگومان شه‌ریعه‌تی پیرۆزی ئیسلام سنوری دیاری كردووه ‌له ‌مامه‌ڵه‌و هه‌ڵسوكه‌وتی نێوان كوڕ و كچ و له‌سوننه‌تی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستیشمان هاتووه‌و پێویسته‌ ئێمه‌ش وه‌كو موسڵمان شوێنكه‌وتووی بین و بیگه‌یه‌نین به‌نه‌وه‌كانمان له‌پاش خۆمان، بۆ چاك سازی بارودۆخی خۆمان و ئوممه‌ته‌كه‌مان، بێگومان گه‌ر په‌یوه‌ندی نێوان كوڕ و كچمان واز لێ هێنا به‌بێ هیچ پابه‌ندبوونێك به‌سنوره‌كانی خوای گه‌وره‌وه ‌ئه‌وا بێگومان ئوممه‌تی ئیسلامی به‌ره‌و داڕوخانێكی ترسناك ده‌بات...

ئه‌م په‌یامه‌ ئاڕاسته‌ی ئه‌و خوشكانه ‌ده‌كه‌م كه‌خۆیان به‌نەوە وشوێن كه‌وته‌ی فاطمه‌ی زه‌هرا وئەسمای داوێن پاک وبەشەرم وحەیا ده‌زانن، بۆ ئەو باڵا پۆشانەی کە بەڕێگای عائیشە وحەفصە وسمیە دا دەرۆن، له‌م ووتاره‌دا ده‌چرپه ‌پێشکەشی دەکەم بەو خوشکە داوێن پاک لە خوا ترسانەی كه‌به‌ڵێنیان داوه‌ خزمه‌ت به‌ئاینی پیرۆزی ئیسلام بكه‌ن...

مادده‌هۆشبه‌ره‌كان ده‌بنه‌كاریگه‌ریه‌ك له‌سه‌ر مرۆڤ كه‌ تووشى هه‌ندێ كێشه‌ى كه‌سێتى و ده‌روونى و كۆمه‌ڵایه‌تى ده‌بێت وه‌كو: یه‌كه‌م: كوشتنى كه‌سانێكى ده‌وروبه‌رى یان په‌لاماردانى كه‌سانێكى نزیك له‌ناو خێزان وه‌كو خوشك و دایك و كچ و ته‌عه‌ددا كردن له‌سه‌ریان به‌هه‌موو جۆره‌كانى كارى نایاسایی و ناشه‌رعى وه‌كو چه‌نده‌ها حاڵه‌ت رِووداوه‌و رِووده‌دات به‌شێوه‌ى رِۆژانه‌. دووه‌م: تووش بوون به‌سستبوونى مێشك و كۆئه‌ندامى ده‌مارگه‌لى گشتى كه‌ده‌بێته‌هۆى تێكدان له‌شێوه‌ى له‌ش و كۆنترۆڵكردن له‌كاتى هه‌ڵسوكه‌وت و رِێكردندا.

دایكان وباوكانی ئازیز : خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر ( صلی الله علیه وسلم ) به‌شێكه‌له‌بنه‌ما وبنچینه‌كانی بیروباوه‌ڕی ئاینی پیرۆزی ئیسلام ، وه‌باوه‌ڕی مرۆڤ دانامه‌زرێت هه‌تاوه‌كو خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ری خوا نه‌خاته‌پێش خۆشه‌ویستی خۆی و دایك وباوكی ومنداڵه‌كانیشیه‌وه‌... وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین واجب بوونی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ره‌كه‌مان ( صلی الله علیه وسلم ) روون بكه‌ینه‌وه‌ بۆ منداڵه‌كانمان وپاشان له ‌دڵ و ده‌رون وناخیاندا بڕوێنین پێویسته ‌سه‌ره‌تا چه‌ند هه‌نگاوێك هه‌یه ‌بیگرینه ‌به‌ر له‌وانه‌ش ...

ئه‌گه‌ر میرد به‌خێزانی بڵێ تۆلای من وه‌ک و دایکم وای یان وه‌کو پشتی خوشکم وایت ئه‌وه‌( الظهار )ی کردوه‌ له‌ژنه‌که‌ی، وه‌ئه‌گه‌ر بڵێ وه‌ک دایکم یان خوشکم وای به‌مه‌به‌ستی ( الظهار )کردن ئه‌وه‌( الظهار )کردوه‌ وه‌شه‌رعیش ئه‌م ظهار کردنه‌ی حه‌رام کردووه‌، وه‌به‌و ظهار کردنه‌ئافره‌ته‌که‌له‌مێرده‌که‌ی حه‌رام ئه‌بیت...

یه‌كێك له‌و دیارده‌ زه‌ق و نامۆیانه‌ی له‌ وڵاتانی موسڵماناندا به‌دی ده‌كرێت: خۆ ڕووتكردنه‌وه‌ ولاشه‌ی خۆ ده‌رخستنی ئافره‌تانه‌ بۆ كه‌سانی بێگانه‌، وه‌ چوونه‌ ده‌ره‌وه‌یانه‌ له‌ ماڵ به‌ شێوه‌یه‌كی سه‌رنج راكێش و بۆنی خۆشدان له‌ خۆ... ده‌با سه‌رنجێك بده‌ینه‌ قورئان و بزانین ئیسلام چی ده‌ڵێت سه‌باره‌ت به‌ جل و به‌رگ و پۆشاكی ئافره‌تان...

دیارده‌ی ته‌ڵاقدان به‌داخه‌وه‌ له‌ناو گه‌لی كوردا به‌شێوه‌یه‌كی زۆر بڵاوبویته‌وه‌ و روو له‌زیاد بووندایه‌، زۆربه‌شی له‌ سه‌ره‌تادا چه‌ند كێشه‌یه‌كی بچووكه‌ له‌ناو خێزان سه‌ر هه‌ڵده‌دا، پاشان له‌ جیاتی ئه‌وه‌ی كێشه‌كه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌ن و ئاشت ببنه‌وه‌ و یه‌كتری قه‌بوول بكه‌ن، یه‌كسه‌ر پیاوه‌كه‌ په‌نا ده‌با بۆ ته‌ڵاق و ژیانی خۆیان تێك ده‌ده‌ن...

دیارده‌ی مه‌ی خواردنه‌وه‌ له‌ ناو گه‌نجادا به‌ ڕێكه‌وت وكت وپڕی نه‌بووه‌، به‌ڵكو هۆكار ونه‌خشه‌ی وردی زۆری له‌ پشته‌وه‌یه‌، له‌وانه‌: ١- واڵابوونی سنوره‌كان به‌ ڕووی هاورده‌كردنی مه‌ی وماده‌ بێ هۆش كه‌ره‌كان. ٢- نا رۆشنبیری زۆرێك له‌ گه‌نجان به‌رامبه‌ر ده‌رئه‌نجامه‌كانی مه‌ی خواردنه‌وه‌. ٣- چاولێكه‌ری كوێرانه‌ی رۆژئاوا وشوێن پێ هه‌ڵگرتنیان هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو له‌ خراپه‌دا...

خوشك وبرایانی خۆشه‌ویست ئاشكرایه‌لای هه‌مووان ئاینی پیرۆزی ئیسلام گرنگیه‌كی زۆری داوه‌به‌ په‌روه‌رده‌كردنی تاك له‌كۆمه‌ڵگه‌دا، هه‌ر له‌سه‌ره‌تای هاتنه‌دونیایه‌وه‌هه‌تاوه‌كو ئه‌و ڕۆژه‌ی ئه‌م ژیانه‌به‌جێ ده‌هێڵێت وده‌گه‌ڕێته‌وه‌لای په‌روه‌ردگار . جا له‌به‌ر ئه‌وه‌پێویسته‌ دایك وباوك چاودێری منداڵه‌كانیان بكه‌ن جا چ كوڕ بن یان كچ، وه‌بزانن كه‌ی ده‌چنه‌ده‌ره‌وه‌، وه‌چۆن چوونه‌ده‌ره‌وه‌، وه‌بۆ كوێ ده‌چن، وه‌له‌گه‌ڵ كێشدا ده‌بن ؟ وه‌به‌وه‌نده‌واز نه‌هێنین كــه‌له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كیدا ڕۆشت ئیتر گرنگ نیه‌مادام كه‌سێكی له‌گه‌ڵدایه‌...

‌ئه‌م وتاره‌ چه‌ند هۆكارێكی تێدایه‌‌‌بۆ چۆنیه‌تی چه‌سپاندنی خۆشه‌ویستی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌ علیه‌ وسلم) له‌دڵ وده‌رونی منداڵه‌كانمان، له‌وانه‌: یه‌كه‌م: باسكردنی مو‌عجیزاته‌كانی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) بۆ منداڵه‌كانمان . دوه‌م: باسكردنی ڕه‌وشتی‌به‌رزی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله‌علیه‌وسلم) وسه‌رخستنی بۆ سته‌م لێكراوان وسۆزو به‌زه‌یی به‌رامبه‌ر هه‌ژاراندا... سێیه‌م: روونكردنه‌وه‌ی چۆنیه‌تی خۆشه‌ویستنی هاوڵانی ـ ڕه‌زای خوای گه‌وره‌یان لێ‌بێت ـ ، وه‌ئاماده‌بوونیان له‌پێناویدا خۆیان و ماڵ ومنداڵیان به‌خت بكه‌ن.

له‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلام ڕه‌وایه‌ بۆ پیاوی موسڵمان تا چوار ژن بهێنێت، ئه‌ویش به‌چه‌ند مه‌رجێك..وه‌ ئه‌م ڕه‌وا بوونه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئافره‌تاندایه‌.

ئه‌مرۆ له‌ هه‌موو كات زیاتر كێشه‌كان زیادیان كردووه‌ به‌ ڕاده‌یه‌ك بگاته‌ ئه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌ستی بچێته‌ خۆی و خۆی بكوژیت ( بۆ نمونه‌ خۆسووتاندنی ژنان و كچان ) یان زیاد بوونی كێشه‌ خێزانیه‌كان به‌ تایبه‌تی جیابوونه‌وه‌ و لێكترازان ( ته‌ڵاق ) به‌ تایبه‌تیش له‌ ساڵی یه‌كه‌می هاوسه‌رێتیدا! یان ( خیانه‌ی زه‌وجی ) .

خێزان یه‌كه‌م خشتی بنه‌ڕه‌تی و سه‌ره‌كی پێكهێنانی هه‌ر كۆمه‌ڵگه‌یه‌كه‌هه‌ركات خێزان دروست و ته‌ندروست بوو ئه‌وا كۆمه‌ڵگه‌ش به‌هه‌مان شێوه‌ده‌بێت. ئه‌گه‌ر نا پێچه‌وانه‌كه‌ی ده‌بێت.

ته‌ڵاق و جیابوونه‌وه‌له‌شه‌رعدا چاره‌سه‌رێکی نێوان ژن و پیاوه‌به‌چه‌ند ووشه‌یه‌کی تایبه‌ت ئه‌گه‌ر هاتوو ژن و پیاو دانوله‌یان پێکه‌وه‌نه‌ده‌کوڵا وه‌هه‌موو ڕۆژ گرفت و ده‌نگه‌ده‌نگیان هه‌بوو وه‌نه‌یان توانی لێك تێبگه‌ن وبگه‌نه‌خاڵی هاوبه‌ش باشتر وایه‌لێك جیا ببنه‌وه‌، ئه‌ڵبه‌ت ئه‌مه‌ش کارێکی ئاسان نیه‌و وه‌نابێت په‌له‌ی تێدا بکرێت...

مه‌سه‌له‌ى میراتى ئافره‌ت یه‌كێكه‌له‌و مه‌سه‌لانه‌ى كه‌نه‌یارانى ئایینى ئیسلام به‌حیسابى خۆیان كردوویانه‌به‌به‌ڵگه‌ى به‌كه‌م سه‌یركردنى ئیسلام بۆ ئافره‌ت ، بێگومان ئه‌و كه‌سانه‌به‌هه‌ڵه‌تێگه‌یشتوون...

ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندی به ژیانی موسڵمانه‌وه هه‌یه وردی سه‌ر زوبان و دوعا خوێندن له به‌یانیان و ئێواران و دوای نوێژه‌كان و دوای هه‌ستان به‌هه‌ر كارێك و كاتی نان خواردن و خه‌وتن و نوستن.........هتد. دایكی سك پریش به‌تایبه‌تی كاتی مناڵ بونی به‌شێكی له‌و وردانه پێ ده‌بڕێت جا چ ذكری ڕۆژانه‌كان بێت و چ تایبه‌تیه‌كانی بێت.به تایبه‌تی كاتی منداڵ بون.

خوشكی به‌ڕێزم: وا مانگێكی زۆر پیرۆز به‌ریوه‌یه‌، پێویسته‌ به‌ ده‌رونێكی پڕ له‌ باوه‌ڕه‌وه‌ پێشوازی لێ بكه‌یت و هه‌وڵی ئه‌وه‌ بده‌ییت كه‌ كاری چاكه‌ی زۆر تێدا بكه‌ییت، چونكه‌ ئه‌و مانگه‌ پیرۆزه‌ فه‌زڵی زۆره‌ و نابێت مرۆڤی ژیر و دانا كه‌مته‌رخه‌می تێیدا بكات...

ئه‌مه‌چه‌ند خاڵێكی كورت و خێرایه‌بناغه‌و مه‌شخه‌ڵه‌كانی په‌روه‌رده‌كردنی منداڵان له‌ئیسلامدا له‌خۆ ده‌گرێ... داواكارین به‌پشتیوانی خوای په‌روه‌ردگار ببێته‌جێگه‌ی سوودو ڕ‌ه‌زامه‌ندی باوك و دایكانی خۆشه‌ویست.

نیكاح یه‌كێكه‌ له‌ نیعمه‌ته‌ هه‌ره‌ گه‌وره‌كانی خوای گه‌وره‌ بۆ ئادمیزاد كه‌ چه‌نده‌ها به‌رژه‌وه‌ندی و شتی باشی له‌ نێو خۆی گرتوه كه‌ له‌ ژمار نایه‌ن،‌ وه‌ له‌به‌ر گرنگی گه‌وره‌یی ئه‌م عه‌قده‌ چه‌ندین تایبه‌ت مه‌ندی تێدایه‌ كه‌ له‌ هیچ كام عه‌قده‌كانی تردا نیه‌ .‌