Ҳикмат аз халқ намудани ҷин ва инсон

Худованди якто бандагонашро бо тамоми ҳикмат ва сифоти оли халқ кардааст.

Аллоҳ таъоло бандагони худро дар ин дунё наофарида аст, магар барои ҳикмати бузурге, ва он ҳикмати бузург Худовандро ягона парастидан ва дур будан аз ширк мебошад.

Агар тамоми табибони олам дар як саф биистанд ва ту аз онҳо бипурсӣ, ки оё чашмони инсон бо ҳикмату ҳадафе офарида шудаанд, бо итмиънон посухат медиҳанд, ки бале!

Шайх Муҳаммад Солеҳи Пурдил дар ин навор дар бораи инсон ва чаҳор марҳалаи зиндагии ӯ суҳбат мекунад.

Хилқати инсон иборат аз чанд марҳала аст, ки дар Қурон ва аҳодис баён шудааст ва аз ҷумлаи он мароҳил, нутфа, алақа ва музға мебошад.

Худованд инсонро аз байни дигар махлуқоташ ҷудо намуда, дар замин халифа гардонидааст ва барои ў тамоми оламро мусаххар сохтааст ва ўро имкониёти зиёди ақлони ва ҷисмони додааст. Ўро ба неки ва бади мубтало намудааст ва ўро амру наҳй намудааст ва барояш ваъдаю ваъид кардааст.

Худованд инсонро замоне, ки офарид, дурусташ намуд, дар ў аз руҳи хеш дамид, барояш гўшу бинию дил бахшид, сураташ дод ва сураташро зебо намуд, дар зеботарин низом ва накўтарин сурат ўро офарид, малоикаҳоро барои ба ў саҷда кардан фармон дод, ўро ба намудҳои зиёди илму маърифат, ки тавасути он саодати дунё ва охиратро меёбад, роҳнамои намуд. Барояш ақлу идроку забону тамиз бахшид, барояш неъматҳои бешумору бебаҳо дод, барояш тамоми ашёи осмону заминро мусаххар сохт, ўро халифаи хеш дар рўи замин таъин кард, то онро обод намояд ва бо ин ҳама вайро хеле такрим кардааст.