Academic lessons

ШАРҲИ МАТНИ ДАРСҲОЙ МУҲИМ БАРОИ УМУМИ УММАТ: КИТОБ БО ЗАБОНИ ТОҶИКӢ НАВИСАНДААШ ДОКТОР ҲАЙСАМ САРҲОН, ВА ОН ШАРҲИ МАТНИ ДАРСҲОЙ МУҲИМ БАРОЙ УМУМИ УММАТ, МУЪАЛИФАШ ИМОМ ИБНИ БОЗ РАҲИМАҲУЛЛОҲ, ДАР ИН МАТН ҶАЪМОВАРИ КАРДААСТ ҶУМЛАЕ АЗ ИЛМҲОЙ ШАРЪИ МУТАЪЛИҚ БА ҲУКМҲОЙ ФИҚҲИ, АҚИДАВИ, ВА РАВИШ. ЛОЗИМ АСТ БОЛОЙ УМУМӢ УММАТ ДОНИСТАНАШ. МУЪАЛИФ ИН РО ДАР ЯК ШАКЛИ ЗЕБО ТАҚСИМБАНДИ КАРДА, ВА ДАР ОН МАҚСАДҲОЙ УМУМӢ ВА МАЪНОЙ УМУМИ РО ЗИКР НАМУДА ВА БАЪДИ ҲАР ТАҚСИМБАНДИ ОЗМОИШИҲО, ҲАМАЙ ИН НА БА ШАКЛИ МУХТАСАРЕ КИ КАМБУДИ ДОШТА БОШАД ВА НА ТУЛОНИЕ КИ ХАСТА КУНАНДА БОШАД.

САВОЛҲОИ СЕГОНАИ ҚАБР ВА ЧАҲОР ҚОИДА ВА НАВОҚИЗИ ИСЛОМ: ИН КИТОБ БО ЗАБОНИ ТОҶИКӢ, МУЪАЛИФАШ ДОКТОР ҲАЙСАМ САРҲОН ВА ДОРОЙ: 1-САВОЛҲОИ СЕГОНАИ ҚАБР: ИН НАВИШТАҶОТ ХЕЛО ҚИММАТБАҲО ДОРОЙ АСЛҲОЕ КИ ВОҶИБ АСТ ДОНИСТАНАШ БАР ИНСОН ВА АЗ ИНҲО ДАР ҚАБР ПУРСОН МЕШАВАД, ВА НАМУДҲОИ ИБОДАТҲОЕ КИ АЛЛОҲ БА ОН АМР КАРДА АСТ ВА МАРТАБАҲОЙ ДИН. 2-ҚОЙДАҲОЙ ЧАҲОРГОНА: НАВИШТАҶОТИ КӮТОҲ ДАР БАЁНИ ҚОЙДАҲОЙ ТАВҲИД ВА ШИНОХТАНИ ОН, ВА БАЪЗЕ ШУБҲАҲОЕ КИ МУШРИКОН БА ОН ЧАНГ МЕЗАНАНД ВА РАД КАРДАН БА ОН. 3-НАВОҚИЗИ ИСЛОМ: МАТНИ КӮТОҲ КИ ДАР ОН БАЪЗЕ АЗ БУЗУРГТАРИН МАСАЛАҲОЕ КИ ХАТАРИ ЗИЁДЕ ДАР ДИНИ МУСАЛМОН ДОРАД, ВА ИН БО ДОРОЙ ДОШТАНИ ХАТАРИ БУЗУРГАШ ЗИЁДИ МАРДУМ ДАР ИН МУРТАКИБ МЕШАВАНД, ТО ИНКИ МУСАЛМОН АЗ ИН БОЛОЙ ХУД БИТАРСАД ВА АЗ ОН ДУРИ ҶӮЯД. МУЪАЛИФ ИН РО БА ШАКЛИ ЗЕБО ВА ТАҚСИМБАНДИ КАРДАГИ АСТ ВА ДАР ИН МАСАЛАҲОИ УМУМИ ВА МАЪНЕҲОЙ УМУМИ РО ЗИКР НАМУДААСТ ВА БАЪДИ ҲАР ЯК МАТН ПУРСИШҲО ВА ОМӮЗИШҲО ГУЗОШТААСТ, ҲАМАЙ ИН НА БА ШАКЛИ МУХТАСАРЕ КИ КАМБУДИ ДОШТА ВА НА ТУЛОНИЕ КИ ХАСТА КУНАНДА БОШАД.

Сипас аз олимон касоне буданд, ки чил (ҳадис)-ро дар усули дин, баъзеи онҳо дар фурўъ, баъзеи онҳо дар ҷиҳод, баъзеи онҳо дар зўҳд (парҳезгорӣ), баъзеи онҳо дар адаб ва баъзеи дигар дар хутба гуфтан ҷамъ кардаанд ва ҳамаи онҳо ниятҳои некў доштанд; Худо аз қосидони ин корҳо хушнуд бод. Ба дурустӣ, лозим донистам чил ҳадисеро ҷамъоварӣ намоям, ки муҳимтар аз ҳамаи онҳост, он чил ҳадисе аст, ки ҳамаи он мавзўъҳо (-и дар боло зикршударо) дар бар мегирад, ҳар яке аз он (ҳадис) пояи бузурге аз пояҳои дин аст, чунон ки олимон васф кардаанд, ки меҳвари ислом, ё нисфи ислом, ё сеяки ислом ва ё монанди он аст.

Шайх Ибни Усаймин дар ин китобаш усулҳои имонро шарҳ медиҳад.

Роҳнамоии масоили ақидавӣ, ё 200 саволу ҷавоб дар баёни акидаи исломӣ. Шарҳи ақидаи аҳли суннат ва ҷамоат мебошад ва онро муаллиф бо тариқи савол ва ҷавоб тартиб додааст.

Ақидаи имом Таҳовӣ (р) дар бораи авлиё.

Дар баёни фазилати тавҳид ва ин, ки тавҳид ва яктопарастӣ сабаби бахшиши гуноҳон аст.

Эй бародари азиз Аллоҳ таъоло туро мавриди лутфу ризвонаш қарор диҳад. Яқин бидон бар ҳар як мусалмон ва мусалмон зан лозим аст, ки се масъаларо ба яқин бидонад ва ба муқтазои онҳо амал кунад. Ва ин китобча ин се амалро барои шумо баён мекунад.

Олимон меросбарони паёмбаронанд ва паёмбарон ғайр аз илм чизе мерос намондаанд, пас мардум ҳар мушкилие дошта бошанд бояд аз олимон бипурсанд то аз хато ва гумроҳи дар динашон эмин бимонанд.

Гоҳ-гоҳ дар мақолаву навиштаҳои баъзеҳо ибораҳое мисли: “зоҳирбин”, ”сатҳнигар”, ”аз умқи шариъат бехабар”, “мағзи дин” истифода мешавад.

Ҳоҷи Мирзо дар ин навор дар мавзуи илм ва талаби он ва дар бораи фазлу бузургии олимон ва эҳтироми онҳо сухан меронад.

Шайх Муҳаммад Солеҳи Пурдил дар ин навор мардум ва хоссатан донишҷуёнро ба илму донишомузи ташвиқ мекунад, ва инчунин дар рафти суҳбат дар бораи ТАВАССУЛ суҳбат намуда навъҳои ҷоиз ва мамнуъи онро баён мекунад.

Ҳузайфа ибни Ямон (Рози бод Худованд аз У) ривоят мекунад, ки Паёмбар (Саллоҳу алайҳи ва саллам) фармуданд: "фазилати илм аз фазилати ибодат беҳтар аст ...".

Бародарон ва хоҳарони гироми неъматҳое, ки худованд дар ин дунё барои бандагонаш дода аст хеле зиёду бе ҳисобанд, чуноне, ки худованди бузург мефармояд: {وآتاكم من كل ما سألتموه وإن تعدوا نعمة الله لا تحصوها إن الإنسان لظلومٌ كفار} [إبراهيم: 34]. Тарҷума: Ва аз ҳарчи хостаед ба шумо дода аст, ва агар бихоҳед неъматҳои худоро бишуморед) азбас ки зиёданд(наметонед онҳоро бишуморед воқеан инсон ситамгар ва носипос аст. Ва бузургтарин неъмате, ки худованд дар ин дунё барои бандагони мусалмонаш дода аст ин неъмати эмон ва ҳидоят барои ҳақ аст, ки агар худованд ба фазли худ бандагони мусалмонашро ҳидоят намекард ҳеҷ вақт ҳидоят намеёфтанд… . Ва инчунин аз бузургтарин неъматҳое, ки худованд дар ин дунё, ки барои каме аз бандогонаш насиб мегардонад ин (неъмати илм) аст.

Барои ҳар кор асос ва зербино лозим аст. Илми ақида ҳам асосу таҳдоби ҳамаи корҳо ва илмҳо мебошад, зеро, ки бидуни он некбахтии дунё ва мақбулияти аъмол ба даргоҳи Худованд имконпазир нест. Аз ҳамин ҷиҳат уламои гузашта илми ақидаро муҳимтарин ва сароғози тамоми улум мегуфтанд ва инчунин мусалмононро барои омўзиши он ташвиқу тарғиб менамуданд ва ҳатто донистани он - «ақидаи тавҳид»-ро бар ҳар зану марди мусалмон фарзи айн мешумориданд... . Аммо баъд, китоби ҳозир шарҳи мўҷазест дар баёни ақидаи аҳли суннат ва ҷамоъат, ки эшон дар мазҳаби фақиҳони бузурги уммати Ислом, Абўҳанифа, Нўъмон ибни Собити Кўфи ва Абуюсуф, Яъқуб ибни Иброҳим Ансори ва Абуабдуллоҳ Муҳаммад ибни Ҳасани Шайбони мебошанд. Ақидаи саҳеҳи онҳоро имом Абўҷаъфари Таҳови дар ҳаҷми китобе тадвин намуда, ки воқеъан он хело ҷолиб ва муфид гардидааст. Ҳақиқатан тамоми уммати Ислом матни ақидаи Имом Таҳовиро хуб пазируфтанд ва шарҳу таълиқоти зиёд барояш навиштанд, ки баъзеашон тибқи далоили суннати набави шарҳ намуда ва баъзе дигар дар шарҳ намудан тариқаи мутакаллимин (аҳли каломро) дунбол гирифтанд. Яке аз бузургтарину судбахштарини он шарҳҳо шарҳи Имом Абулъиззи Ҳанафи мебошад, ки ў дар шарҳи худ се мулоҳизаи ислоҳҷўёна бар соҳиби «Ақидаи Таҳови» ирод фармудааст.

ТАҚСИМ ВА ТАНЗИМИ ҚОЙДА БАРОИ ҚАВЛИ МУФИД: ИН КИТОБ БО ЗАБОНИ ТОҶИКӢ, МУЪАЛИФАШ ДОКТОР ҲАЙСАМ САРҲОН МЕБОШАД, ВА ИН МУХТАСАРИ КИТОБИ ҚАВЛУЛ МУФИД АЛО КИТОБИ ТАВҲИД АЗ АЛЛОМА АЛ УСАЙМИН РАҲИМАҲУЛЛОҲ МЕБОШАД, ВА ОН АЗ ҶУМЛАИ ФОЙДА ОВАРТАРИН КИТОБҲО ДАР ЗАМОНИ ҲОЗИР БА ШУМОР МЕРАВАД, ВА ОН ДАР БАЁНИ ТАВҲИДЕ КИ АЛООҲ БОЛОЙ БАНДАГОНАШ ВОҶИБАШ ГАРДОНДА АСТ, ВА ИНЧУНИН ЗИКРИ ОН ЧИЗҲОЕ КИ АСЛИ ТАВҲИД РО АЗ БАЙН МЕБАРАД АЗ ҶКМЛАЙ ШИРКИ АКБАР Ё ИНКИ КАМОЛИ ОН РО АЗ БАЙН МЕБАРАД АЗ ҶУМЛАЙ ШИРКИ КӮЧАК. МУЪАЛИФ ИН РО ДАР ШАКЛИ ЗЕБО ВА ТАҚСИМБАНДИ КАРДА ВА ДАР ОН МАҚСАДҲОИ УМУМИ БОБҲО ВА МАЪНОҲОЙ УМУМИ БАРОЙ ДАЛЕЛҲО ВА АСАРҲО ЗИКР НАМУДААСТ ВА БАЪДИ ҲАР ТАҚСИМБАНДИ САВОЛҲО ВА ОЗМОИШИҲО ГУЗОШТААСТ ҲАМАЙ ИН НА БА ШАКЛИ МУХТАСАРЕ КИ КАМБУДИ ДОШТА ВА НА ТУЛОНИЕ КИ ХАСТА КУНАНДА БОШАД.

Шайх Муҳаммад Солеҳи Пурдил дар ин навор дар бораи сифоти як иддае суҳбат мекунад, ки ба дараҷаи олимӣ намерасанд ва аз ҷумлаи он сифатҳо: Такаббур аст.

Ғолибан ҳар инсоне, ки ба ҷидол машғул гашт – аз баракати илму дониш маҳрум хоҳад монд, Зеро аксари онҳое, ки ҷидол мекунанд танҳо сухани хешро нусрат доданӣ (исбот карданӣ) мешаванд, ва аз ин сабаб аз баракати илм маҳрум хоҳанд шуд…

Шайх Муҳаммад Солиҳи Пурдил дар ин навор дар яке аз мактабҳо дар бораи толибилми насиҳатҳои муфиде барои толибилмон намудааст.

Бародарон ва хоҳарони толибилм: Пеш аз ҳама сипос гузорем он Худоеро ки неъмати "Талабиилмро" барои мову шумо насиб гардонд. Дар ҳоле ки бисёри ҷавонон аз ин неъмати бузург бенасиб ҳастанд, ва албатта ин аз фазлу бузургии Худованд аст, ки мову шуморо аз зумраи "Толибилмон" гардонид. Ва ҳар яки мо бояд бидонем ки нисбати ин неъмат дар назди Худованд масъулияти бузурге дорем, ки агар ин масъулиятиро дарк накунем ва вазифаи худро нисбати ин неъмат адо накунем, дар рузи қиёмат ин неъмат барои мову шумо табдил ба азоб мегардад.