ئۇستاز سىراجىددىن ئەزىزى - بارلىق ھۆججەتلەر

قۇرئان ۋە سۈننەتتە ئىسلام چۇشەنچىسى ناملىق بۇ ئەسەردە، قانداق قىلغاندا ئىسلامنى قۇرئان ۋە سۈننەتنىڭ روھىغا ئۇيغۇن چۇشۇنۇش مۇمكىنلىقى توغرىسىدا قىسقىچە چۇشەنچە بېرىدۇ.

قۇرئان ۋە سۈننەتتە ئىسلام چۇشەنچىسى ناملىق بۇ ئەسەردە، قانداق قىلغاندا ئىسلامنى قۇرئان ۋە سۈننەتنىڭ روھىغا ئۇيغۇن چۇشۇنۇش مۇمكىنلىقى توغرىسىدا قىسقىچە چۇشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 22/12/1432ھـ 2011-يىلى11-ئاينىڭ18-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى مۇھەممەد ئال-تالىب سۆزلىگەن. خۇتبىدا ئىسلام دىنىنىڭ تەۋرەنمەس پرىنسىپ ۋە ئىلاھى ھىمايىگە ئىگە دىن ئىكەنلىكى، ئىسلامىي پرىنسىپنى تۇتمىغانلارنىڭ ھازىرقى ۋەزىيىتى، شۇنداقلا مۇسۇلمانلار ئىچىدىنمۇ ئىسلام كۆرسەتمىلىرىدىن يىراقلاشقان كىشىلەر ئۆز قىلمىش ۋە ئېتىقادلىرى ئارقىلىق، ئىسلام دىنىنىڭ شەنىگە داغ تەككۇزىۋاتقانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ26/6/1430ھـ2009-يىلى06-ئاينىڭ19-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى ھۇمەيد سۆزلىگەن. خۇتبىدا مۇسۇلمانلارنىڭ مەنپەئەتىگە، مىللەت ۋە ئانا ۋەتەننىڭ مەنپەئەتىگە زىيان يەتكۈزىدىغان دىن دۈشمەنلىرىنىڭ ئىشپىيونلۇق ئاپاراتلىرىغا خىزمەت قىلىش، ئۇلارنىڭ تورىغا چۈشۈپ كېتىش ئىنساننىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىكىنى يوقىتىدىغانلىقى، ھەرقانداق مۇسۇلمان پەرزەنتلىرىنى تەربىيىلەشتە، ئۇلارنى دىن دۈشمەنلىرىنىڭ خىرىسلىرىدىن ئاگاھلاندۇرۇشى، ئازغۇن ئىدىيەلەرگە ئالدىنىپ كەتمەسلىكىنىڭ يوللىرىنى ئۆگىتىشىنىڭ لازىملىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 12/6/1430ھـ 2009-يىلى 06-ئاينىڭ 05-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى مۇھەممەد ئال-تالىب سۆزلىگەن. خۇتبىدا تەلىم-تەربىيە ۋە ئۇنىڭ ئەھمىيىتى، ئالىملارنىڭ دۇنيا-ئاخىرەتتىكى مەرتىۋىسى، مىللەتنىڭ نورمال تەرەققى قىلىشى ئۈچۈن دەرس لاھىيەسىنىڭ ساغلام بولىشىنىڭ مۇھىملىقى، ئىلگىرى ۋە ھازىرقى ئەسىردە ياكى بۇنىڭدىن كېيىنمۇ ئىسلام ئۈممىتىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلىم-پەن تەرەققىياتىدىن ئايرىپ قارىغىلى بولمايدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 9/3/1430ھـ 2009-يىلى03-ئاينىڭ 6-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئۇسامە ئىبنى ئابدۇللاھ خەييات سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا ئاللاھنى ياخشى كۆرۈش ۋە ئۇنىڭ دۇنيا ئاخىرەتتە كۆرۈلىدىغان نەتىجىسى، ئاللاھنى ياخشى كۆرۈش، ئۇ زاتنىڭ قانۇن پرىنسىپلىرىغا تولۇق ئەمەل قىلىش، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈننىتىگە ئەگىشىش، سەھابە كىراملار ۋە سەلەپ ئالىملىرىنىڭ تۇتقان يولىنى ھاياتتا ئۆرنەك قىلىپ، ئەمەل قىلىش بىلەن بولىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 12/1/1430ھـ 2009-يىلى 01-ئاينىڭ 09-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر سەئۇد ئىبنى ئىبراھىم ئەششۇرەيم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا ئىسلامدا دىنى قېرىنداشلىقنىڭ رولى ۋە ئەھمىيىتى، ئىسلامنىڭ پەزلى ۋە شەپقىتى، تارىختا بەيتۇلمۇقەددەسنىڭ ئازادلىقى، نۇسرەت ۋە مەغلۇبىيەتنىڭ سەۋەبلىرى، بەيتۇلمۇقەددەسنىڭ ئىسلامدىكى ۋە مۇسۇلمانلار قەلبىدىكى ئورنى قاتارلىق بىلىۋېلىشقا تېگىشلىك مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 24/10/1429ھـ 2008-يىلى10-ئاينىڭ 24-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئابدۇراھمان ئىبنى ئابدۇلئەزىز سۇدەيس سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا ئىسلامنىڭ ئنسانىيەت ئۈچۈن بۈيۈك نېمەت ئىكەنلىكى، ھازىرقى ۋاقىتنىڭ ئۆزىدە ئىقتىساد كرزىسىنى ھەل قىلىشتا ئىنسانىيەتنىڭ ئىسلام شەرىئىتىگە مۇراجىئەت قىلىشىنىڭ ئەڭ ئۈنۈملۈك چارە ئىكەنلىكى، ئىنسانلارنىڭ نۆۋەتتە دۈچ كېلىۋاتقان مەسىلىلىرىگە ئىسلام پرىنسىپىنىڭ تېنىچلىق يولى بىلەن چىقىش يولى كۆرسىتىپ بېرەلەيدىغانلىقى، ئىسلام ئۈممىتىنىڭ بۇ پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ ئىسلامنىڭ پەزلىنى ئىنسانىيەتكە بىلدۈرۈشكە تېرىشىشى ھەربىر مۇسۇلماننىڭ ئىمانى بۇرچى ئىكەنلىكى توغرىسىدا سۆزلەيدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 15/7/1429ھـ 2008-يىلى 7-ئاينىڭ 18-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى مۇھەممەد ئال-تالىب سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، ئاللاھ تائالانىڭ ئىسلام دىنى بىلەن ئىنسانىيەتكە بەخت-سائادەت بولىشىنى ئىرادە قىلغانلىقى، ئىسلامنىڭ گۈزەل ئەخلاقى ۋە پرىنسىپلىرى باشقىلار تەرىپىدىن ھۇجۇمغا ئۇچرىسا، گاھىدا ئۆز ئېتىقادچىلىرى تەرىپىدىن ئوبرازى خۇنۇكلاشتۇرۇلىۋاتقانلىقى، ساماۋى دىنلار ئوتتۇرىسىدا سۆھبەت ئىلىپ بېرىلىشى، دىننى قوغداش ۋە ئۇنى تارقىتىشتىن قول ئۈزگەنلىك بولماستىن، بەلكى ئىسلام ئەھلى ۋە ئەھلى كىتابلار ئوتتۇرىسىدىكى دۇچ كەلگەن مەسىلىلەرنى دېئالوگ، ئارقىلىق ھەل قىلىشتىن ئىبارەت ئىكەنلىكى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

سېكولارىزمنىڭ ئەسلى ماھىيىتى ناملىق بۇ ئەسەردە، سېكولارىزمنىڭ ھەدەپ ۋە نىشانى، سېكولارىزمنىڭ ئىسلام ۋە مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئىنتايىن خەتەرلىك ئىكەنلىكى توغرىسىدا قىسقىچە چۈشەنچە بېرىدۇ.

شىيئەلەرنىڭ ماھىيىتى ۋە ئۇلارنىڭ ئىسلامغا بولغان خەتىرى ناملىق بۇ ئەسەردە، راپىزىلارنىڭ ئەسلى ماھىيىتى، ئۇلارنىڭ خىرىستىئانلار بىلەن ئوخشىشىدىغان بەزى تەرەپلىرى، ئۇلارنىڭ ئىسلام ۋە مۇسۇلمانلار جەمئىيىتىگە ئىلىپ كىلىدىغان خەتىرى قاتارلىق مۇھىم مەزمۇنلارنى روشەن بايان قىلىپ بېرىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 0/9/1431ھـ 2010-يىلى08-ئاينىڭ13-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى ھۇمەيد سۆزلىگەن. خۇتبىدا مۇبارەك رامىزان ئېيى كېلىش مۇناسىۋىتى بىلەن ھەرقانداق مۇسۇلمان ئۆزىنى تەكشۈرۈپ چىقىشىنىڭ مۇھىملىقى، ئاللاھتىن قورقۇشنىڭ پەزىلىتى ۋە ئۇنىڭ ئىنسان ھاياتىدىكى رولى، قەلب پاكلىقى ئاللاھقا تەقۋادارلىق قىلىش ۋە قورقۇش ئارقىلىق بارلىققا كېلىدىغانلىقى، ھەقىقى ئەھلى-ئىلىملارنىڭ ئاللاھتىن ئەڭ قورقىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 19/3/1431ھـ2010-يىلى03-ئاينىڭ05-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى ھۇمەيد سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاقنىڭ ماھىيىتى ۋە ئۇنىڭ ئىنسان ھاياتىدىكى رولى، ئەخلاقنىڭ دىن ۋە كىشىلىك تۇرمۇش، ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتتىكى جىددى ئالاقىسى قاتارلىق مۇھىم مەسىلىلەر ئۇستىدە توختالدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 20/9/1430ھـ 2009-يىلى10-ئاينىڭ09-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئابدۇراھمان ئىبنى ئابدۇلئەزىز سۇدەيس سۆزلىگەن. خۇتبىدا ئىلىم-مەرىپەت ئىگەللەشنىڭ ئەھمىيىتى ۋە مىللەتنىڭ تەرەققىياتىغا بولىدىغان تەسىرى كۈچى، بىلىمنىڭ پەزلى ۋە ئورنى، بىلىم ئىگىلىرىنىڭ كېلىچەك ئەۋلادلارنى يېتىشتۇرۇشتە تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىنىڭ مۇھىملىقى ۋە ئۇنىڭ ئۈچۈن ئاللاھتىن مۇكاپات ئالىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ2/8/1430ھـ2009-يىلى07-ئاينىڭ24-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى ھۇمەيد سۆزلىگەن. خۇتبىدا دىننىڭ ھەقىقى ماھىيىتىگە ئەمەل قىلىپ ياشاشنىڭ مۇھىملىقى ۋە دۇنيا -ئاخىرەتتە ئۇنىڭ ئۈچۈن بېرىلىدىغان مۇكاپاتلار، «توغرا يولدا مېڭىش» دېگەن سۆزنىڭ ئىسلام ۋە شەرىئەت تەقەززاسى بىلەن دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك ھاياتتىن ناھايىتى مول مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 12/9/1429ھـ 2008-يىلى 09-ئاينىڭ 12-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى مۇھەممەد ئال-تالىب سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، جەننەت ۋە جەننەتكە نائىل بولغۇچى مۇسۇلمانلارنىڭ سۈپەتلىرى، جەننەت نېمەتلىرىنى تەسەۋۋۇر قىلىشقا ئىنساننىڭ ئەقلى لال بولۇدىغانلىقى، جەننەتتە ھىچقانداق ئىزتىراپلىقنىڭ بولمايدىغانلىقى، جەننەت ئەھلى خوشال-خوراملىققا تولغان ئەبەدىي ھايات بىلەن مۇكاپاتلىنىدىغانلىقى، ئاللاھنىڭ جەننەت ئەھلىگە سالام بېرىشى، جەننەت ئەھلىنىڭ ئاللاھ تائالانىڭ گۈزەل جامالىغا قاراشقا مۇيەسسەر بولىدىغانلىقى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 8/7/1429ھـ 2008-يىلى 7-ئاينىڭ 11-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر سەئۇد ئىبنى ئىبراھىم ئەششۇرەيم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، مۇسۇلمان رەسۇلۇللاھنىڭ مۇنۇ سۆزىنى تەپەككۇر قىلىشىنىڭ زۆرۈرلىكى«سەن ئاللاھقا قىلىۋاتقان ئىبادىتىڭنى خۇددى سەن ئاللاھنى كۆرۈپ تۇرغاندەك ھېسسىياتتا قىلىشىڭ كېرەك» ئىسلام ئۇممىتىنىڭ ئېھساننىڭ تەقەززاسى بىلەن سۇپەتلىنىشىنىڭ مۇھىملىقى قاتارلىق مەسىلىلەر توغرىسىدا تەۋسىيە قىلىدۇ.

تەۋبە ۋە ئۇنىڭ شەرتلىرى ناملىق بۇ ماقالىنى دىنى زىيالى سىراجىددىن ئەزىزى ئەپەندىم نەشىرگە تەييارلىغان بولۇپ، ئاپتۇر ماقالىنىڭ ئومۈمى مەزمۇنىنى ئىمام ئىبنى قەييۇم جەۋزىنىڭ تۆۋەندىكى سۆزىگە يېغىنچاقلايدۇ. "تەۋبە ئىرادە ۋە قەستنى كۈچلاندۇرىدىغان پۇشايماندۇر. پۇشايماننىڭ ئالامىتى سادىر قىلغان گۇناھلىرىغا ئۆمۈر بويى پۇشايمان قىلىش ئارقىلىق كىلىچەكنى ئىسلاھ قىلىش دىمەكتۇر".

ئىسراپچىلىقنىڭ خەتىرى ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى ناملىق بۇ ئەسەردە، ئىسراپچىلىقنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە ئىلىپ كىلىدىغان زىيىنى، ماددى ۋە مەنىۋى ئىسراپچىلىق ۋە ئۇنى تۈگىتىشنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدىكى مەسىلىلەرنى قۇرئان ۋە سۈننەت نۇرى ئاستىدا روشەن يورۇتۇپ بېرىدۇ.

ئىسلامدا ئامانەت چۈشەنچىسى ناملىق بۇ ئەسەردە، ئامەنتنىڭ تۈرلىرى، ئامانەتدارلىقنىڭ پەزىلىتى، ئامانەتدارلىقنىڭ شەخس ۋە جەمئىيەتكە بولىدىغان ياخشى تەسىرى قاتارلىق مەسىلىلەرنى قۇرئان ۋە سۈننەت روھى بىلەن روشەن يورۇتۇپ بېرىدۇ.