Virtues/Noble Characteristics

ئاپتور ماقالىسىدا ھەقىقەت، ئەخلاق-پەزىلەت، گۈزەللىكنىڭ ماھىيىتى، ھەقىقەت، ئەخلاق-پەزىلەت، گۈزەللىكنى كۈندۈلۈك تۇرمۇشىمىزدا قانداق ئۆزلەشتۇرىشىمىز كېرەكلىكى، مۇسۇلمان بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن كىشىلىك جەمئىيەتتە باشقىلارغا قانداق ئۈلگە بولىشىمىز لازىملىقى توغرىسىدا قۇرئان ۋە سۈننەت روھى بىلەن تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ14/6/1431 ھـ 2010-يىلى05-ئاينىڭ28-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا ئاتا-ئانىنى قاقشاتقانلىقنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتىكى خەتىرى، رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم ئاتا-ئانىغا ياخشىلىق قىلىشقا بۇيرۇپ، ئازار قىلىشتىن ئاگاھلاندۇرغانلىقى، ئاتا-ئانىسىنى قاقشاتقان كىشى ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن يىراق بولىدىغانلىقى توغرىسىدا قۇرئان ۋە ھەدىس روھىغا ئۇيغۇن روشەن چۈشەنچىلەرنى بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ23/11/1429 ھـ / 2008-يىلى11-ئاينىڭ 21-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، بۇ خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا ساھابىلارنىڭ پەزىلىتى، ئۇلارنىڭ دىندىكى ۋە مۇسۇلمانلارنىڭ قەلبىدىكى ئورنى، ساھابىلارنىڭ پەيغەمبەر ئالەيھىسسالامغا بولغان سۆيگۈسى، دىننى تارىتىش يولىدىكى پىداكارلىقلىرى قاتارلىق بىلىش زۆرۈر بولغان مەلۇماتلارنى ھۆزۈرۈڭلارغا سۇنىدۇ.

«دۇئانىڭ ئەھمىيىتى توغرىسىدا» ناملىق بۇ ماقالىدا دۇئانىڭ مۇسۇلمان ھاياتىدا نەقەدەر مۇھىم ئامىل ئىكەنلىكى، دۇئا ئېجابەت بولۇشنىڭ شەرتلىرى ۋە ئۇنىڭغا زېت ئامىللار، دۇئانىڭ ئىنسان ھاياتىغا بولىدىغان تەسىرى ۋە ئۇنىڭ ئېجابەت بولىدىغان ئەڭ مۇناسىپ ۋاقىتلار ...قاتارلىق مەسىلىلەرنى قۇرئان ۋە ھەدىس بىلەن ئەتراپلىق ئوتتۇرىغا قويىدۇ.

«ئىخلاس- ساداقەت رەمزىدۇر» ناملىق بۇ ماقالىدە، مۇسۇلمان ھاياتىدا ئىخلاسنىڭ نەقەدەر مۇھىم رول ئوينايدىغانلىقى، بەلگىلەنگەن ئىبادەت ۋە ھەر قانداق بىر ياخشى ئىشلاردا ھېچقانداق بىر مەنپەئەت ياكى پايدىنى كۆزلىمەستىن، پەقەت ئاللاھ تائالا رازىلىقىنى مەقسەت قىلىش ئىخلاسنىڭ ئاساسىنى تەشكىل قىلىدىغانلىقىنى بايان قىلىدۇ.

ئاپتور ماقالىسىدا، بەندىنى ئاللاھقا يېقىنلاشتۇرىدىغان پەزىلەتلىك ئەمەللەرنى بايان قىلىش بىلەن بىرگە، جەننەتنى قانداق قازىنىش ۋە دوزاختىن قانداق يىراقلىشىش كېرەكلىكى، ئاللاھ ھەرۋاقىت بەندىلىرىنى جەننەتكە چاقىرىدىغانلىقىنى سەھىھ ھەدىسلەر بىلەن ئىسپاتلاپ بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 23/5/1431ھـ 2010-يىلى05-ئاينىڭ07-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن، خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاق ۋە ئۇنىڭ پەزىلىتى، ئەخلاقلىنىشتا رەسۇلۇللاھنى ئۆلگە قىلىش كېرەكلىكى، مۇسۇلماننىڭ گۈزەل ئەخلاقنى ھاياتىدا ئۆزلەشتۈرۈشى دۇنيا-ئاخىرەتتە سائادەتمەن بولىشىنىڭ كاپالىتى ئىكەنلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 19/3/1431ھـ2010-يىلى03-ئاينىڭ05-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى ئابدۇللاھ ئىبنى ھۇمەيد سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاقنىڭ ماھىيىتى ۋە ئۇنىڭ ئىنسان ھاياتىدىكى رولى، ئەخلاقنىڭ دىن ۋە كىشىلىك تۇرمۇش، ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتتىكى جىددى ئالاقىسى قاتارلىق مۇھىم مەسىلىلەر ئۇستىدە توختالدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ14/2/1431-ھىجرىيە 2010-يىلى01-ئاينىڭ29-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سەلاھ ئىبنى مۇھەممەد ئەلبۇدەير سۆزلىگەن. خۇتبىدا ۋەتەننىڭ ئامانلىقى ۋە ئەھمىيىتى، ۋەتەن ئامانلىقى ۋە جەمئىيەت مۇقىملىقىنى قوغداش ئومۇمنىڭ بىردەك كۈچ چىقىرىشى كېرەك بولغان مەسئۇلىيەت ئىكەنلىكى، مۇسۇلمان ئانا ۋەتىنىگە تاشقى كۈچلارنىڭ نىجىس قوللىرىنىڭ تىگىپ قىلىشىنىڭ ئالدىنى ئىلىشىنىڭ كېرەكلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 20/10/1430ھـ 2009-يىلى10-ئاينىڭ09-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن، خۇتبىدا نامازنىڭ ئىككى گۇۋاھلىق سۆزىدىن كىيىنكى ئەڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئىبادەت ئىكەنلىكى، ناماز تارىختىن بۇيان ئىنسانىيەتكە بۇيرۇلۇپ كەلگەن ئىبادەت ئىكەنلىكى، نامازنىڭ رەسۇلۇللاھقا ئاللاھ تەرىپىدىن ۋاستىسىز پەرز قىلىنغانلىقى، نامازنىڭ ئىنسان ھاياتى ۋە جەمئىيەتكە كۆرسىتىدىغان تەسىرى، نامازنى جامائەت بىلەن ئادا قىلىشنىڭ مۇھىملىقى، قىز-خانىملارنىڭ نامازنى ئۆيلىرىدە ئادا قىلىشىنىڭ ئەۋزەللىكى قاتارلىق بۇ ئىبادەتكە دائىر مۇھىم مەسىلىلەرنى ھۆزۈرۈڭلارغا سۇنىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 2/8/1430ھـ 2009-يىلى07-ئاينىڭ24-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن، خۇتبىدا ئاتا-ئانىغا ياخشىلىق ۋە ئېھسان قىلىشنىڭ پەزىلىتى، ئىنسان ئاتا-ئانىسىغا ياخشىلىق قىلىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ بەرىكىتى، رەھمىتى ۋە رازىلىقنى قولغا كەلتۈرسە، ئۇلارغا ئازار بېرىش ۋە پەرزەنتلىك بۇرچىنى ئادا قىلماسلىق بىلەن ئاللاھنىڭ غەرىپى ۋە لەنىتىگە دۇچار بولىدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 13/5/1430 ھـ / 2009-يىلى05-ئاينىڭ 08-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا گۈزەل ئەخلاق ۋە ئۇنىڭ پەزىلىتى، گۈزەل ئەخلاق جەننەتكە نائىل بولۇشتىكى ئاساسلىق ئامىللىقى، مۇسۇلماننىڭ گۈزەل ئەخلاق بىلەن ئىنسانىيەتكە ئۈلگە بولىشى ئۇنىڭ ئىمانى بۇرچى، ئاللاھنىڭ پەيغەمبەرلىرى ۋە ساھابە كىراملار گۈزەل ئەخلاق بىلەن زىننەتلەنگۇچىلەرنىڭ تىپىك مىسالى ئىكەنلىكىنى قۇرئان ۋە سۈننەت نۇرى ئاستىدا ئوقۇرمەنلەرگە ئوچۇق يورۇتۇپ بېرىدۇ.

ئاپتور بۇ ماقالىسىدا قۇرئان كەرىمنىڭ پەزلى، ئۇنى ئۆگىنىش ۋە ئۆگىتىشنىڭ ئەجرى، قۇرئاننىڭ ئاخىرەتتە ئىگىسىگە شاپائەت قىلىدىغانلىقى، قۇرئاننى ياد ئالغان ۋە ئەمەل قىلغان كىشىنىڭ ئاتا ـ ئانىسىغا قىيامەت كۈنى نۇردىن تاج كىيدۈرۈلىدىغانلىقى، قۇرئان ئوقۇشنىڭ ئەدەپ ـ ئەخلاقلىرى، قۇرئاننى قانداق ئوقۇش كېرەكلىكى، قۇرئان ئوقۇش ئەجرىنىڭ ھەسسىلەپ بېرىلىدىغانلىقى، بىر كېچە ـ كۈندۈزدە ئوقۇيدىغان مىقدار قاتارلىق قۇرئان كەرىم توغرىسىدا مۇسۇلماننىڭ بىلىشى ئىنتايىن مۇھىم بولغان ئۇچۇرلار ھۆزۈرۈڭلارغا سۇنۇلدى.

ئاتا-ئانىغا ئېھسان قىلىش پەرزەنتلەر ئۇستىدىكى مەجبۇرىيەت، ناملىق بۇ ماقالە دىنى زىيالىلىرىمىزدىن بولغان،ئابدۇۋاھاب مۇھەممەد، مۇھەممەد مۇسا ئەپەندىملەر تەرىپىدىن تەييارلانغان بولۇپ، ماقالىدە ئاتا-ئانىنىڭ پەرەنتلەر ئۇستىگە يۇكلەنگەن مەجبۇرىيىتى ۋە ئۇلارغا قانداق مۇئامىلىدە بولۇش قاتارلىقلارنى قۇرئان، ھەدىسگە تايانغان ئاساستا ئوقۇرمەنلەرگە ئەتراپلىق يورىتىپ بىرىدۇ. ئەگەر سىز ئاتا-ئانىڭىزنى رازى قىلىش ئارقىلىق ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى قازىناي دىسىڭىز مانا بۇ سىزگە دەسلەپكى يىپ ئۈچى بوپ قالغۇسى.

ئەتىگەن ۋە كەچتە دېيىلگەن زىكرى

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ (02/10/1434 ھـ / 2013-يىلى 08-ئاينىڭ 09-كۈنىدىكى) جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ ئەلى ئىبنى ئابدۇرەھمان ئەلھۇزەيپى سۆزلىگەن. خۇتبىدا، ئىبادەت مەۋسۇمىدىن كىيىنمۇ پەزىلەتلىك ئەمەللەرنى داۋاملاشتۇرۇش ۋە گۈناھ-مەسىيەتتىن چەكلىنىشنىڭ زۆرۈرلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ28/01/1433ھـ 2011-يىلى12-ئاينىڭ23-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ ھۈسەيىن ئىبنى ئابدۇلئەزىز ئال شەيخ سۆزلىگەن.خۇتبىدا ئىسلام شەرىئىتىنىڭ ئىنسان ھاياتىغا ئالاقىدارلىق چوڭ-كىچىك بارلىق ئىشلاردا راستچىللىقغا بۇيرۇيدىغانلىقى، راستچىللىق بىلەن قىلىنغان مۇئامىلىدا بەرىكەت بولىدىغانلىقى، ئالدامچىلىق ۋە يالغانچىلىق بىلەن قىلىنغان مۇئامىلىدا بەرىكەت بولمايدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

ئاپتور ماقالىسىدا، مۇسۇلمان ھاياتىدا ياخشى گۇماننىڭ ئەھمىيىتى، ئۇنىڭ ئىجتىمائىي ئالاقە ۋە كىشىلىك تۇرمۇشتىكى رولى، باشقىلاردىن ياخشى گۇمان قىلىشقا ياردەمچى بولىدىغان ئاساسلىق ئامىللار، يامان گۇماننىڭ تەسەۋۋۇرسىز ئاقىۋىتى قاتارلىق مۇھىم مەلۇماتلارنى قۇرئان كەرىم ۋە ساغلام ھەدىسلەر بىلەن، شۇنداقلا سەلەپ-سالىھلارنىڭ ھېكمەتلىك سۆزلىرى ئارقىلىق ئوقۇرمەنلەرگە گۇماننىڭ ماھىيىتىنى ئوچۇق يورۇتۇپ بېرىدۇ.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ 12/9/1432ھـ 2011-يىلى08-ئاينىڭ12-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى مۇھەممەد قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا مۇبارەك رامىزان ئېيىنىڭ پەزىلىتى ۋە خۇسۇسىيەتلىرى، رامىزان ئېيىنىڭ باشقا ئايلاردىن پەزىلەتتە پەرقلىق ئىكەنلىكى، بۇ ئاينىڭ ئىستىغفار ئېيتىش ۋە ئاللاھقا قايتىش ئېيى ئىكەنلىكى توغرىسىدا مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.

بۇ مەدىنە مۇنەۋۋەرە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مەسچىتىنىڭ22/8/1432ھـ 2011-يىلى07-ئاينىڭ22-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسى بولۇپ، پەزىلەتلىك شەيخ ئابدۇلمۇھسىن ئىبنى مۇھەممەد قاسىم سۆزلىگەن. خۇتبىدا رامىزان ئېيىنىڭ پەزىلىتى، بۇ ئايدىكى ياخشى ئەمەللەرنىڭ تۈرلىرى، مۇسۇلماننىڭ بۇ مۇبارەك ئاينى ئاللاھقا يېقىنلىشىش ئارقىلىق مەنىلىك ئۆتكۈزۈشىنىڭ مۇھىملىقى توغرىلىق مۇھىم تەۋسىيەلەرنى قىلدى.