قۇرئان ۋە ئۇنىڭغا دائىر بىلىملەر

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 10/10/1429ھـ 2008-يىلى 10-ئاينىڭ 10-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبىنى پەزىلەتلىك شەيخ سالىھ ئىبنى مۇھەممەد ئال-تالىب سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا قۇرئان كەرىمدە ئىنسانىيەتنىڭ دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئېھتىياجى بولىدىغان پۈتۈن نەرسىلەر زىكىر قىلىنغانلىقى، خۇسۇسەن سۈرە نەھلىدە زىكىر قىلىنغان نېمەتلەر ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرىدە ئاللاھنىڭ بارلىقى، يەككە-يېگانە ئىكەنلىكى، كائىناتتىكى ئىشلارنى ئۆز كامالى قۇدرىتى بىلەن كونترول قىلىدىغانلىقىنى ساغلام ئەقىل ئىگىسى بولغان بىر ئىنساننىڭ ئېتىراپ قىلماي تۇرالمايدىغانلىقى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 5/9/1429ھـ 2008-يىلى09-ئاينىڭ 05-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر سەئۇد ئىبنى ئىبراھىم ئەششۇرەيم سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا رامىزان ئېيىنىڭ قۇرئان كەرىم ۋە فۇرقان ئېيى ئىكەنلىكى، قۇرئان كەرىم ئاللاھنىڭ ئۈزۈلمەس مۇستەھكەم ئارغامچىسى، توغرا يولدىن ئىبارەت زىكىر ۋە ھېكمەتلىكى. قۇرئان كەرىمدە ئىلگىرىكىلەر ۋە كېيىنكىلەر توغرىسىدا خەۋەرلەرنىڭ بارلىقى. ئۇ ھەق بىلەن ناھەقنى ئايرىيدىغان فاسىللىقى، قۇرئان كەرىم ئويۇن تاماشادىن سۆزلىمەستىن بەلكى ھەق ئۇستىگە نازىل بولغان ھەقنىلا سۆزلەيدىغانلىقى، كىمكى قۇرئان كەرىمگە ئەمەل قىلسا ساۋاپقا ئېرىشىپ ئەجىر بېرىلىدىغانلىقى، كىمكى قۇرئان كەرىم بىلەن ھۆكۈم قىلسا ئادىل ھۆكۈم قىلىدىغانلىقى، قۇرئان كەرىمگە چاقىرسا ھىدايەتكە چاقىرىدىغانلىقى، كىمكى قۇرئان ئارقىلىق ھىدايەت تەلەپ قىلسا ئاللاھ ھىدايەت قىلىدىغانلىقى، قۇرئان كەرىمدىن باشقا نەرسىنى دۇنيا-ئاخىرەتلىك ئىشلىرىدا چىقىش يولى قىلىدىكەن، ئۇنىڭ ھامان ئازىدىغانلىقى توغرىسىدا تەپسىلى چۈشەنچە بېرىدۇ.

مەن ئۆلۈكلەرنىڭ روھىغا ئاتاپ قۇرئان ئوقۇپ بېرىپ تۇل تاپىمەن، قۇرئان ئوقۇپ بېرىپ پۇل تېپىش مېنىڭ تۇرمۇشتىكى بىردىن بىر چىقىش يولۇم، بۇ پۇل ماڭا ھالالمۇ؟ مەن بۇ پۇل بىلەن پەرز ھەج ئادا قىلسام بولامدۇ؟ بۇ ھەقتە تەپسىلى جاۋاپ بېرىشىڭلارنى ئۈمىت قىلىمەن.

بۇ مەككە مۇكەررەمە ھەرەم مەسچىتىنىڭ 1/7/1429ھـ 2008-يىلى 7-ئاينىڭ 4-كۈنىدىكى جۈمە خۇتبىسىنىڭ ئومۇمى مەزمۇنى بولۇپ، خۇتبنى پەزىلەتلىك شەيخ دوكتۇر ئۇسامە ئىبنى ئابدۇللاھ خەييات سۆزلىگەن. بۇ خۇتبىدا، مۇسۇلمانلارنىڭ دىنىدا مۇستەھكەم بولىشى، باتىل ئەقىدە ۋە بۇزۇق پىكىرلەردىن ساقلىنىشى ئۈچۈن، قۇرئان كەرىم ۋەسىيەتلىرىگە ئەمەل قىلىش، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈننەتلىرىگە ئەگىشىشتىن ئىبارەت ساغلام يولنى تاللىشى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئاللاھنىڭ رازىلىقىغا ئېرىشىشنىڭ ئاساسلىق ئامىلى ئىكەنلىكى توغرىسىدا چۈشەنچە بېرىدۇ.

قۇرئان ئوقۇشقا داۋام قىلىۋاتىمەن. بىراق مەن ئۇنىڭ مەنىسىنى بىلمەيمەن. شۇنداقتىمۇ مېنىڭ ئوقۇغىنىم ئۈچۈن ئاللاھ ساۋاب بېرەمدۇ؟

«قۇرئان ئوقۇشنىڭ ئەدەپ ۋە پەزىلەتلىرى» ناملىق بۇ ماقالىدا ، قۇرئان ئوقۇغۇچىنىڭ، قۇرئان ئوقۇغاندا نېمە ئىشلارغا ئەمەل قىلىشىنىڭ كېرەكلىكى ، قۇرئان ئوقۇش ۋە ئۇنى يادلاشنىڭ پەزىلىتى قاتارلىق مۇسۇلماننىڭ بىلىشى مۇھىم دەپ قارالغان قۇرئانغا دائىر بەزى مەسىلىلەرنى قۇرئان ۋە ھەدىس بىلەن ئىسپاتلاپ ئوقۇرمەنلەرگە ئوچۇق ۋە ئېخچام ھالدا يورۇتۇپ بىرىدۇ.

«قۇرئان كەرىم ھەقىقەت» ناملىق بۇ كىتاپ ئىلىم- پەننىڭ ھەر-خىل ساھەلىرىدە ئىختىساسلاشقان 14ئىلىم پەن خادىملىرى بىلەن بولغان، ئىلمى سۆھبەتنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇ سۆھبەتنىڭ مۇددىئاسى ئىسلام دىنىنىڭ ئىنسانىيەتنى ئىلىم-مەرىپەت ئۇگۇنىشكە پائال تەشەببۇس قىلغانلىقى ۋە تەبىئى پەن ھەقىقەتلىرى بىلەن ئىسلام دىنى ئوتتۇرىسىدا ئاتالمىش «توقۇنۇش»نىڭ ھەزگىزمۇ يوقلىقىنى بايان قىلىش بىلەن بىرگە، قۇرئان كەرىمنىڭ بەزى ئايەتلىرى 1400يىل ئىلگىرى ئىشارەت قىلىپ ئوتكەن ئىلمى ھەقىقەتلەر بىلەن تونۇشۇپ چىقىشتىن ئىبارەت.

مەشھۇر مۇپەسسىر ئىبنى كەسىر تەرىپىدىن يېزىلغان ۋە ھەممە جەھەتتىكى ساغلاملىقى، مۆتېدىللىقى ۋە ئاممىيبابلىقى بىلەن نەچچە ئەسىرلەردىن بىرى ئىسلام مەدەنىيەت خەزىنىسىنىڭ يۈكسەك پەللىسىدىن ئورۇن ئېلىپ كېلىۋاتقان نادىر ئەسەر «قۇرئان كەرىم تەپسىرى ـ تەپسىر ئىبنى كەسىر»، «ئۇيغۇر تەرجىمە مەركىزى» تەرىپىدىن ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىغا تولۇق تەرجىمە قىلىندى. بۇ ئەسەر 4000 بەتتىن ئارتۇق ھەجىمگە ئىگە بولۇپ جەمئىي 6 توم، بۇ ئەسەر ئۇيغۇر ئىسلام تارىخىدىكى، توغرىسى پۇتۇن ئۇيغۇر تارىخىدىكى تۇنجى ھەجمى ئەڭ چوڭ دىنى ئەسەر بولۇپ ھېسابلىنىدۇ.

قۇرئان كەرىمنىڭ سىرلىرى، ناملىق بۇ كىتاپ ياش تەرجىمان ۋە مۇھەررىر ئەنۋەر ھاجى مۇھەممەد ئەپەندىمنىڭ تەرجىمىسى بولۇپ، بۇ كىتاپتا، قۇرئان كەرىمنىڭ بەزى سىرلىق تەرەپلىرى ئۇستىدىن ئىلىپ بىرىلغان تەتقىقاتلار، سۈرە ، ئايەت ۋە ھەرپلەرنىڭ ئىنساننىڭ ئەقلىنى لال قىلىدىغان ماتېماتىكىلىق سېستىم بىلەن تۇزۇلگەنلىكىنىڭ قۇرئان كەرىمنىڭ ئاللاھنىڭ ھەق كىتابى ئىكەنلىكىگە دەلىل ئىسپاتلىقىنى ئىلگىرى سۇرىدۇ ۋە شۇنداقلا دىنغا ئىشەنمەيدىغان ماددى كۆز قاراشتىكى ئاتىزىمچىلارغا ئۇلار چۇشۇنىغان ئۇسلۇب بىلەن ئاللاھنىڭ دىنىنىڭ ھەق دىن ئىكەنلىكىنى يەنە بىر قېتىم ئوتتۇرىغا قويىدۇ.