ئیحسان بورهان الدین - هه‌موو بابه‌ته‌كان

به‌رده‌وام ئه‌هلی سوننه‌ت و جه‌ماعه‌ت به‌رپه‌رچی بیدعه‌كاران ده‌ده‌نه‌وه‌ وه‌ نكۆڵیان له‌ سه‌ر ده‌كه‌ن و رێگریان لێ ده‌كه‌ن له‌ ئه‌نجامدانی.

زانایان به‌ كۆی ده‌نگك له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن كه‌ سوێند خواردن به‌ته‌نها تایبه‌ته‌ به‌ خوای گه‌وره‌ وناووسیفه‌ته‌كانی، هه‌روه‌ها به‌ كۆی ڕا له‌سه‌ر ئه‌وه‌ن سۆیندخواردن به‌ غه‌یری خوای گه‌وره‌ قه‌ده‌غه‌یه‌ و شیركه‌...

زۆربه‌ى بیدعه‌كان كه‌ په‌یوه‌ستن به‌ زانست و عیباده‌ته‌كانه‌وه‌ له‌ كۆتایی سه‌رده‌می خه‌لیفه‌كانی راشیدین دا سه‌ریان هه‌ڵدا... وه‌ یه‌كه‌مین بیدعه‌ش سه‌رى هه‌ڵدا بیدعه‌ى قه‌ده‌ر و ئیرجاء و به‌ شیعه‌ بوون و خوارێجه‌كان بوو...

ئه‌و كه‌سه‌ى بیدعه‌ دابه‌ش ده‌كات بۆ چاك و خراپ هه‌ڵه‌یه‌ و پێچه‌وانه‌یه‌ بۆ فه‌رمووده‌كه‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وسلم كه‌ فه‌رموویه‌تی: (فإن كل بدعة ضلالة). ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی پێناسه‌ و جۆره‌كان و حوكمی بیدعه به‌ به‌ڵگه‌ی قورئان وسوننه‌ت.

له‌ راستیدا باوه‌ڕ به‌ خوا و رۆژى دوایی و ئه‌و پاداشت و سزایه‌ی كه‌ تێیدایه‌ ئاراسته‌كه‌ى راسته‌قینه‌یه‌ بۆ ئه‌وه‌ى مرۆڤ رێگه‌ى راست بگرێته‌به‌ر، هیچ یاسایه‌كیش نییه‌ بتوانێت هه‌ڵسوكه‌وتی مرۆڤ راستكاته‌وه‌ ئه‌وه‌نده‌ى باوه‌ڕ هێنان به‌ رۆژى دوایی.

مه‌سه‌له‌ى عه‌قیده‌ راسته‌خۆ په‌یوه‌سته‌ به‌ قورئان و سوننه‌ته‌وه‌، بۆیه‌ ته‌نها به‌ به‌ڵگه‌ى ئه‌و دوو سه‌رچاوه‌ جێگیر ده‌بێت... هه‌ر بۆیه‌ رێبازى سه‌له‌فی چاكی ئه‌م ئوممه‌ته‌ له‌ سه‌ر ئه‌و دوو بنه‌مایه‌ بونیات نراوه‌. ئه‌م بابه‌ته‌ باسی سه‌رچاوه‌كانی عه‌قیده‌ و رێبازى سه‌له‌ف له‌ وه‌رگرتنی ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی پێناسه‌ی كوفر و جۆره‌كانی ده‌كات وله‌گه‌ڵ روونكردنه‌وه‌ی جیاوازییه‌كانی نێوان كوفری گه‌وره‌ وبچووك.

ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( مختصر الفقه الإسلامي ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د ئیبراهیم ئه‌لتویجریه‌، وه‌ بریتیه‌ له‌: ١- پێناسه‌ی ئیمان. ٢- به‌شه‌كانى ئیمان. ٣- پله‌كانى ئیمان. ٤- هه‌ندێك له‌ خه‌سڵه‌ته‌كانى ئیمان. ٥- كۆڵه‌كه‌كانى ئیمان.

ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( مختصر الفقه الإسلامي ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د ئیبراهیم ئه‌لتویجریه‌، وه‌ بریتیه‌ له‌: ١- مانای هاوه‌ڵ بۆ خوا دانان. ٢- ترسناكیى هاوه‌ڵ بۆ خوا بڕیاردان. ٣- سزاى ئه‌و كه‌سانه‌ى هاوه‌ڵ بۆ خوا بڕیار ده‌دن. ٤- تێگه‌یشتن له‌ تاوانى شه‌ریك بۆ خوا بڕیاردان. ٥- به‌شه‌كانى هاوه‌ڵ بۆ خوا دانان. ٦- به‌شه‌كانى نیفاق.

ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( مختصر الفقه الإسلامي ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د ئیبراهیم ئه‌لتویجریه‌، وه‌ بریتیه‌ له‌: ١- واتاى یه‌كتاپه‌رستى. ٢- تێگه‌یشتن له‌ یه‌ك خوا په‌رستى. ٣- به‌شه‌كانى یه‌كتاپه‌رستى. ٤- حوكمى دانپێدانان به‌ یه‌كخواپه‌رستى. 5- فه‌زلی یه‌كتاپه‌رستی.

خوای گه‌وره‌ له‌ نێو هه‌موو زمانه‌كانی مرۆڤایه‌تیدا زمانی عه‌ره‌بی هه‌ڵبژاردوه‌ بۆ گه‌یاندنی په‌یامه‌كه‌ی به‌سه‌رجه‌م ئاده‌میزاده‌كان. وه‌ ئێمه‌ی موسڵمانی كورد پێویسته‌ به‌رگری بكه‌یین له‌م زمانه‌و خۆشمان بوێیت چونكه‌ په‌یوه‌ندی هه‌یه‌ به‌ دینه‌كه‌مانه‌وه‌ كه‌ ئاینی پێرۆزی ئیسلامه‌.

نه‌فامی حاڵی خه‌ڵكى عه‌رب بوو له‌ پێش ئیسلام، نه‌فام بوون به‌ خواو پێغه‌مبه‌ره‌كان و شه‌ریعه‌تی ئایین. ئه‌م بابه‌ته‌ باسی حه‌قیقه‌تی نه‌فامیه‌ت ده‌كات.

ئه‌م بابه‌ته‌ باسی پێناسه‌ی نیفاق و جۆره‌كانی ده‌كات وله‌گه‌ڵ روونكردنه‌وه‌ی جیاوازییه‌كانی نێوان نیفاقی گه‌وره‌ وبچووك.

ئه‌مه‌ چه‌ند ئامۆژگارییه‌كه‌ بۆ فێرخوازانی زانست له‌ رووناكی قسه‌ی زانایاندا ئاراسته‌یان ده‌كه‌م سه‌باره‌ت به‌ چۆنیه‌تی پێكهێنانی كتێبخانه‌ له‌ رووی هه‌ڵبژاردنی سه‌رچاوه‌كانه‌وه‌ له‌ سه‌ره‌تایی هه‌نگاونانیان به‌ره‌و فێربوونی زانست.

ئه‌م بابه‌ته‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی ( مختصر الفقه الإسلامي ) دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌ممه‌د ئیبراهیم ئه‌لتویجریه‌، وه‌ باسی ئه‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه‌ ده‌كات: • فه‌زڵی ئه‌و كه‌سه‌ی بانگه‌واز ده‌كات بۆ كارێكی چاكه‌.• گه‌یاندنی زانست واجبه‌.• سزای ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ زانست ده‌شارێته‌وه‌.•سزای درۆكردن له‌سه‌ر خوا وپێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم .• فه‌زڵی كه‌سێك زانست فێر ببێت وخه‌ڵكیش فێر بكات .• به‌رزكردنه‌وه‌ی زانست وچۆن وه‌ردگیردرێته‌وه‌. •فه‌زڵی كۆڕه‌كانی یادی خوا

ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ لایه‌ن مامۆستای به‌ڕێز احسان برهان الدین ئاماده‌كراوه‌، وه‌ باسی مه‌ناسكی حه‌ج و عومره‌ ده‌كات هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو به‌ شێوه‌یه‌كی زۆر ئاسان...

ئه‌م وتاره‌ وه‌رگیراوه‌ له‌ كتێبی چه‌ند په‌یامێك ده‌رباره‌ی سیفاته‌كانی خوای گه‌وره‌، كه‌ دانه‌ره‌كه‌ی شێخ موحه‌مه‌د شامی ئال شه‌یبه‌یه‌، وه‌ ناوه‌ڕۆكی بابه‌ته‌كه‌ بریتیه‌ له‌ باس كردنی په‌یمان وه‌رگرتن له‌ نه‌وه‌ی ئاده‌م، كه‌ له‌م چه‌ند خاڵه‌ روونیكردوه‌ته‌وه‌: 1- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی وه‌رگرتوه‌ له‌سه‌رت كاتێك تۆ له‌ پشتی باوه‌كه‌ ئاده‌م دا بویت، به‌وه‌ی كه‌ به‌ هیچ شێوه‌یه‌ك شه‌ریك وهاوبه‌ش په‌یدا نه‌كه‌یت بۆ خوای گه‌وره‌... 2- خوای گه‌وره‌ به‌ فیتره‌ت وخیڵقه‌ت تۆی خستوه‌ته‌ سه‌ر ئاینه‌كه‌ی كه‌ ئاینی پیرۆزی ئیسلامه... 3- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی وه‌رگرتوه‌ له‌سه‌رت كه‌وا پێغه‌مبه‌ران ڕه‌وانه‌ بكات وكتێبه‌كان دابه‌زێنێت... 4- خوای گه‌وره‌ په‌یمانی له‌ زانایان وه‌رگرتووه‌ كه‌وا ئایین روون بكه‌نه‌وه‌ بۆ خه‌ڵكی وبانگه‌وازیان بكه‌ن بۆ لای دینی خوا... ‌

ئه‌م زنجیره‌یه‌ بریتییه‌ له‌چه‌ند كورته‌ وانه‌یه‌كى تایبه‌ت به‌ زانستى ته‌جویدو جوان خویندنه‌وه‌ى قورئانى پیروز، له‌روشنایى وانه‌و نووسینه‌كانى زایایانى ئه‌م زانسته‌، له‌ لایه‌ن مامۆستا ئیحسان بورهان الدین مۆڵه‌ت پێدراو له‌ قیرائاتی عه‌شره‌ ئاماده‌كراوه‌.

خاڵ بریتی یه‌ له‌ وێنه‌یه‌كی جێگیر كه‌ له‌ سه‌ر پێستی مرۆڤ دروست ده‌كرێت، زۆر جار له‌ جێگه‌ ئاشكراكاندا ده‌كرێت له‌ لاشه‌دا، به‌ تایبه‌تی له‌ ده‌م وچاودا. پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم پێش زیاتر له‌ (1400) ساڵ خاڵ كوتانی حه‌رام كردووه‌ و نه‌فره‌تی له‌ ئه‌نجامده‌رانی كردووه‌ له‌ ژن و له‌ پیاو

ووشه‌ی (الضلال) واته‌ لادان له‌ ڕێگاى ڕاست، دژى ڕێنمایییه‌. ووه‌شه‌ی (الفسق) له‌ ڕووى شه‌رعیه‌وه‌ واته‌ ده‌رچوون له‌ گوێرایه‌ڵیی خواى گه‌وره‌. ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ پێناسه‌كردنى شه‌رعیی هه‌ردوو وشه‌ى (الضلال) و (الفسق).