په‌رتوكه‌كان

بێ گومان خوای گه‌وره‌ هه‌رچی سیفاتی پێشه‌وایه‌تی هه‌یه‌ كۆی كردوه‌ته‌وه‌ له‌ كه‌سایه‌تی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم. وه‌ ئه‌م بابه‌ته‌ چه‌ند تیرۆژێكه‌ له‌ كه‌سایه‌تی و ژیان و تێكۆشانی پێغه‌مبه‌ری پێشه‌وا صلى الله عليه وسلم.

لێكدانه‌وه‌ی پێشه‌كی ( إبن الجزري ): ئه‌م كتێبه‌ وه‌كو پێناسه‌مان كردووه‌ له‌ سه‌ره‌تاى ئه‌م ڕاڤه‌كردنه‌ یه‌كێكه‌ له‌ باشترین ئه‌و كتێبانه‌ى له‌بوارى زانستى ته‌جوید و بنه‌ماكانى خوێندنه‌وه‌ى قورئاندا نووسراون به‌شێوه‌ى هۆنراوه‌، چونكه‌ نووسه‌ره‌كه‌ى پێشه‌وایه‌كى ناودارى هه‌ره‌گه‌وره‌یه‌، كه‌ هه‌موان بىَ ڕاجیایى كۆكن له‌سه‌ر پێشه‌وایه‌تى ئه‌و، بێگومان زانستیش-هه‌ر زانستێك بێت–له‌سه‌رچاوه‌كه‌یه‌وه‌ وه‌ربگیردرێت باشتره‌. بۆیه‌ پشت به‌ خواى گه‌وره‌و، له‌ژێر ڕووناكى كۆمه‌لێك لێكدانه‌وه‌ى زانایانى كۆن و هاوچه‌رخ، هه‌ڵسام به‌ نووسینى شه‌رحێك بۆ ئه‌م كتێبه‌.

له‌ میانه‌ی ئه‌م باسه‌ گرنگ و هه‌ستیاره‌دا كه‌ تایبه‌ته‌ به‌ باسی پایه‌ی حه‌یا و شـه‌رم له‌ ژیانی مسوڵماندا، به‌ پشتیوانی خوای گه‌وره‌ له‌ روانگه‌ی قورئان و فه‌رموده‌و ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه‌ وسلم ) و هاوه‌ڵانی و زانایانی پێشین و واقیعی كۆمه‌ڵگا، له‌ چه‌ند به‌شێكدا به‌كورتی به‌شێوه‌یه‌كی زانستیانه‌و بابه‌تیانه‌ له‌م بابه‌ته‌ ده‌دوێین.

وه‌رگێڕانی: ئه‌حمه‌د موحه‌مه‌د قه‌رنی ناسینی ئه‌و خراپانه‌ی به‌ هۆی شوێن كه‌وتنی حه‌زو ئاره‌زوو ڕوو ده‌ده‌ن وفێربوونیان فه‌ڕزێكه‌ له‌سه‌ر نه‌ته‌وه‌ی ئیسلام. ناوه‌ڕۆكی ئه‌م كتێبه‌ بریتیه‌ له‌: ١- گرنگی لابردنی په‌رده‌ له‌سه‌ر شه‌ڕ وئاگاداركردنه‌وه‌ لێی. ٢- شوێن كه‌وتنی حه‌زو ئاره‌زوو به‌ره‌و قه‌ده‌غه‌كراوه‌كانت ده‌با. ٣- نیشانه‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی شوێن حه‌زو ئاره‌زوو ده‌كه‌وێت. ٤- چه‌ند نموونه‌یه‌ك له‌ به‌دوا كه‌وتنی حه‌زو ئاره‌زوو. سه‌رچاوه‌ی بابه‌ت: سایتی فه‌رمووده‌.

نووسه‌ر: ئه‌نه‌س عبد الله گه‌نجان ئه‌و تاكه‌ ده‌سته‌یه‌ن كه‌ ئومێدى گه‌وره‌یان لێ ده‌كرێ تا هه‌ڵمه‌تى مه‌ردانه‌ بنوێنن و جارێكى تر ئوممه‌تى ئیسلامى سه‌ربخه‌نه‌وه‌. خوێنه‌ری به‌ڕێز له‌م كتێبه‌دا ئه‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه‌ بخوێنه‌وه‌: یه‌كه‌م: چیمان ده‌وێت دووه‌م: ئه‌ركى گه‌نجان‌ به‌رامبه‌ر قورئان و سوننه‌تدا سێیه‌م: گه‌نجی باوه‌رِدار شكست ناخوات چواره‌م: شه‌یتان تاكه‌ دوژمنه‌ پێنجه‌م: لۆمه‌ى لۆمه‌كاران نه‌تترسێنێ شه‌شه‌م: رِۆزى له‌ كوێ یه‌ ؟ حه‌وته‌م: برِوانینه‌ ژیانى پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم

خوێنەرى سەنگین، براى لاوى خوێن گەرمم، ئەم نامیلكەیەى بەر دەستى بەڕێزتان باس لە پرسێكى گرنگ دەكات كە ئەویش ئارەزوو و چۆنێتى بەرەنگاربوونەوەیەتى لە قۆناغى لاوێتیدا، كە نووسەر تێیدا بە كورتى باس لە گرنگترین زیانەكانى شوێنكەوتنى ئارەزوو دەكات وە پاشان هۆكارەكان و لە كۆتایشدا چارەسەرى گونجاو بۆ گرفتەكان دادەنێت

احسان بورهان الدین ئه‌م ڕابه‌ره‌ كورته‌یه‌كه‌ ده‌رباره‌ی چۆنیه‌تی عومره‌ كردن به‌شێوه‌یه‌كی پوخت وئاسان،وه‌ پێویسته‌ ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ ئه‌یه‌وێت عومره‌ ئه‌نجام بدات هه‌وڵ بدات عومره‌كردنه‌كه‌ی هاو شێوه‌ی عومره‌كردنی پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وسلم بێت...

خوشكی بەڕێزم: فرمێسكەكان هاتوونە گوفتار، ئەی گوێ‌ بیستەكان لە كوێن؟ ڕاستییەكان دەركەوتن، شوێن هەڵهاتنیان لە كوێ‌یە؟ ڕێگای ڕۆشن بووە وە، ڕێبوارەكەی لە كوێ‌یە؟ ئەی تۆ بەرەو كوێ‌ دەچیت؟ مل بۆ كوێ‌ دەنێیت؟ بۆ بەهەشت یان بۆ دۆزەخ؟ ئەی بێ‌ ئاگایت لەوەی هەموو چركەكانی ژیانت دەنوسرێت و گوفتارەكانت كۆ دەكرێنەوە و چی بەدڵتا دێت دەزانرێت و هەڵسوكەوتەكانت ژمارە دەكرێن.

با وردبینەوە لە گەنجەكانمان و ئەوەی كە گەنجەكانمان لەسەرین لە هزرو كاریان، بۆ ئەوەی گەشە بەو كارو هزرانەیان بدەین كە باشن، وە خراپەكانیان باش بكەین، چونكە گەنج و لاوی ئەمڕۆ پیاوانی دوا ڕۆژن، وە چونكە ئەوان ئەو بنچینەو بناغەیەن كە دوا ڕۆژو داهاتووی گەلی لەسەر بنیات دەنرێت.

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێڕانی‌ به‌شی ڕۆژوو له‌ كتێبی فقه السنه به‌ زمانی كوردی.

ئه‌م بابه‌ته‌ له‌ نوسینی مامۆستا فه‌ریدون موحه‌ممه‌ده‌، باسی تێڕوانین حه‌رام ده‌كات ... له‌ڕاستیدا مه‌سه‌له‌ی ئه‌و ئاره‌زووه‌ی كه‌ بانگهێشتت ده‌كات بۆ ئه‌نجامدانی هه‌موو كارێكی خراپ وناشیرین و قێزه‌ون، هه‌ر له‌(به‌گوێ كردنی شه‌یتان ونیگایی حه‌رام وڕوانین بۆ ئافره‌ت وئه‌نجامدانی كرده‌وه‌ به‌دڕه‌وشتی یه‌كان)و شوێن كه‌وتنی ئه‌و ئاره‌زوه‌ی له‌مڕۆی به‌ جیهانی بووندا...

ئه‌م بابه‌ته‌ بریتیه‌ له‌ وه‌رگێڕانی فه‌رموده‌كانی‌ به‌شی ڕۆژوو له‌ پوخته‌ی صه‌حیحی موسلیم به‌ زمانی كوردی.

له‌م كتێبه‌دا مامۆستا صلاح الدین باسی دوعاو ئه‌ذكارو ئادابی شه‌رعی ده‌كات بۆ منداڵان، كه‌ له‌ سوننه‌تی صه‌حیحی پێغه‌مبه‌رمان صلى الله عليه وسلم هاتووه‌...

ئه‌م نووسراوه‌ی به‌رده‌ستتان ئاماژه‌ بۆ به‌گه‌ورتین و بێوێنه‌ترین گرۆی سه‌ر زه‌وی ئه‌كات, كه‌ بریتین له‌ئه‌ستێره‌ پرشنگداره‌كانی ده‌وری پێغه‌مبه‌ر (صلى الله عليه وسلم), كه‌ له‌وێ‌ ڕۆژێوه‌ تاكوو ئێستا تیشكی خۆری نه‌پساوه‌یان هه‌موو دونیای گرتۆته‌وه‌.. ڕۆژ له‌ دوا ڕۆژو سات له‌ دوا سات پرشنگی خۆری جوامێریان بێ‌ وه‌ستان هه‌ر گڵپه‌ی دێ‌ و ناكوژێته‌وه‌!!

كۆمه‌ڵه‌ چیرۆكێكى رِاسته‌قینه‌یه‌ هانى مرۆڤ ده‌دات بۆ ته‌وبه‌ كردن و گه‌رِانه‌وه‌ بۆ لاى خوا .

ئاشكرایه‌ دوا سروشت وبه‌رنامه‌ی خوا بۆ سه‌ر زه‌وی به‌گشتی و ئێمه‌ی مرۆڤایه‌تی به‌ تایبه‌تی، بریتیه‌ له‌ به‌رنامه‌ی ئیسلام، سه‌رچاوه‌ی یه‌كه‌میش له‌م به‌رنامه‌یه‌ بریتیه‌ له‌ قورئانی موزن. خوێنه‌ری به‌ڕێز: ئه‌م كتێبه‌ دانه‌ره‌كه‌ب به‌ڕێز غه‌ریب حه‌سه‌نه‌، وه‌سه‌نته‌ری حیكمه‌ بۆ فێركردن و پێ له‌به‌ركردی قورئانی پیرۆز چاپیان كردوه‌، وه‌ له‌چه‌ند به‌شێكی سه‌ره‌كی پێك دێیت كه‌ ئه‌مانه‌ن: ١- پێناسه‌ی قورئانی پیرۆز... ٢- گه‌وره‌یی وفه‌زڵی فێربوونی قورئانی پیرۆز... ٣- فه‌زڵ وگه‌وره‌یی خوێندنه‌وه‌ی قورئانی پیرۆز... ٤- ئاداب وڕه‌وشته‌ گشتیه‌كانی خوێندنه‌وه‌ی قورئانی پیرۆز...

بێ گومان خوێندن و زانینی ژیاننامه‌ی پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم یه‌كێكه‌ له‌و پێویستیانه‌ی كه‌ ده‌بێت موسڵمان بیزانێت،چونكه‌ فێربوونی ئه‌م سوودانه‌ی ده‌بێت: ١- فێربوونی به‌ندایه‌تی وچه‌سپاندنی بۆ خوای گه‌وره‌... ٢- هه‌ر له‌ سیره‌وه‌ بۆمان ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ پێغه‌مبه‌ری خوا صلى الله عليه وسلم مرۆڤێكی ئاسایی بووه‌... ٣- ناسینی مامۆستا ونمونه‌ی پێشه‌وامان....

ڕۆژی دوایی راستیه‌كی قورئانیه‌و له‌بیرخۆبرده‌وه‌ و خۆگێل كرد له‌ ئاستیدا مایه‌ی ناڕه‌حه‌تی دونیایی و له‌ كیس چوونی قیامه‌تێكی نه‌بڕاوه‌یه، وه‌ یه‌كێكه‌ له‌ پایه‌ بڵندو پته‌وه‌كانی ئیمان...وه‌ نیشانه‌كانی ڕۆژی دوایی ده‌بنه‌ دوو به‌شه‌وه‌ ـ بچوك و گه‌وره‌ . وه‌ نیشانه‌ بچوكه‌كان ـ زۆر كات ـ له‌ پێش قیامه‌ته‌ به‌ ماوه‌یه‌كی زۆر، وه‌هه‌ندێكی رویداوه‌، وه‌هه‌ندێكی روینه‌داوه‌، به‌ڵام ڕوده‌دات هه‌ر چۆن پێغه‌مبه‌ری ڕاستگۆمان هه‌واڵی پێداویین...‌

ئه‌مه‌ كتێبی " سیاسه‌تی شه‌رعی له‌ چاككردنی به‌رپرسان و خه‌ڵكی " یه‌، دانه‌ره‌كه‌ی شێخ الاسلامه‌ ـ ڕه‌حمه‌تی خوای لێ بێت ـ به‌ڕێز عوسمان ئه‌حمه‌د وه‌رگێڕاوه‌ بۆ سه‌ر زمانی كوردی، وه‌ ئه‌م كتێبه گرنگه‌ دانه‌ره‌كه‌ی پشتی به‌ستوه‌ به‌ قورئان و سوننه‌ت و قه‌واعیدی شه‌رعی و عیلمه‌ فراوانه‌كه‌ی له‌ كاتی دانانی... وه‌ ئه‌م كتێبه‌ باسی واجیبی به‌رپرسان ده‌كات به‌رامبه‌ر ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ ژێر ده‌ستیان دان، هه‌روه‌ها باسی لێپرسراویه‌تی خه‌ڵكیش ده‌كات به‌رامبه‌ر به‌رپرسان و كۆمه‌ڵگه‌كه‌ی... ‌

ئه‌م بابه‌ته‌ باسكردنی چه‌نده‌ها فه‌رمووده‌ی لاواز وهه‌ڵبه‌ستراوه‌ به‌ده‌م پێغه‌مبه‌ری خواوه‌ صلى الله عليه وسلم سه‌باره‌ت به‌ مانگی ره‌مه‌زانی پیرۆز كه‌ خراونه‌ته‌ ناو ئاینی موسڵمانانه‌وه وه‌ به‌ فه‌رموده‌ی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستمانی ئه‌زانن وكرداری پێ ده‌كه‌ن...‌